Trafik Sigortası prim bilmecesi

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası prim artışlarına ilişkin sorunlara çözüm getirmek amacıyla Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddelerinde değişiklik yapılmasına ilişkin düzenlemeler, TBMM’ye sunulan 21 Mart 2016 tarih ve 498-990 sayılı Başbakanlık yazısındaki Kanun Tasarısında yer aldı. Değişikliklerin yasalaşması sonrasında azalacak olan sigorta tazminat yükümlülüğüne paralel olarak sigorta primlerinde düşme olacak mı, yoksa sigorta ettirenler kaybettikleri teminat haklarıyla mı kalacak? 

Konunun geçmişi

Trafik Sigortası primlerinde düşüş sağlanması veya artışların önlenmesi amacıyla daha önce adı geçen sigortanın genel şartlarında, aşağıda özetlenen değişiklikler bir tebliğle yapılıp 3 Şubat 2016 tarih ve 26912 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Madde 1: Genel şartların amaç başlıklı A1 maddesinin ikinci paragrafından, genel şartların kaza tarihi itibariyle uygulanması hususu çıkarılarak kaza tarihinden sonraki güncel genel şartların uygulanabilmesi imkanı getirildi. 

Madde 2: Genel şartların teminat dışında kalan hallere ilişkin A6 maddesinin sonuna; d bendi kapsamında olmasına (ödenmemesi gerekmesine) rağmen yapılan tazminat ödemeleri için sigortalının tarafına müracaat hakkı getirildi. 

Madde 3: Genel şartların zarar görenlerin haklarının saklı tutulması ve sigortacının sigortalıya rücu haklarına ilişkin B4 maddesindeki ikinci paragraf ve üçüncü paragrafın b bendi değiştirildi. 

(2) Sigortacı sözleşme ve kanuna göre kazaya sebebiyet veren sigortalıya rücu edebilecek. 

(3b) Tazminatı gerektiren olay; ehliyetsiz ya da geçersiz veya sürekli el konulmuş ehliyet sahiplerinin araç kullanması veya trafik kurallarını ağır kusurlu ihlali sonrasında meydana gelmişse sigortalıya rücu edilebilecek. 

Kanun şart

Sigortanın genel şartlarında yapılan bu değişikliklerin istenen amaçları sağlaması için mahkemeler dahil herkesi bağlayıcı hale getirilmesi için kanuni düzenleme gerekli görülmüştür. Bu husus gazetemizin 22-28 Şubat 2016 tarih ve 222 sayılı nüshasında da yer almıştır. İşte, yeni kanun tasarısı esas olarak bu ihtiyacı karşılamaktadır. Tasarıda bu konuyla ilgili üç madde düzenlemesi ile bunların gerekçeleri ve genel gerekçe yer almaktadır. 

Genel gerekçe

Kanun tasarısının genel gerekçesinin konuya ilişkin bölümü şöyledir: Uygulamada zorunlu trafik sigortası olarak adlandırılan sigorta teminatının içeriğinde meydana gelen tereddütlerin giderilmesi amacıyla zorunlu trafik sigortası teminat içeriğinin sigortacılık ilkelerine ve değişen şartlarla uyumlandırılması öngörülmektedir (ifade yanlışları orijinal metindendir). 

Birinci değişiklik

Tasarının üçüncü maddesi Karayolları Trafik Kanununun 90’ıncı maddesine aşağıdaki şekilde değiştirmektedir: Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun ve bu kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. 

Görüldüğü gibi yeni metin trafik sigortası genel şartlarının esas alınmasını getirmektedir. Bunun gerekçesi de şöyledir: Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası motorlu araç işletilmesinden kaynaklanan hukuki sorumluluk rizikosu için Borçlar Kanunu hükümlerinden ayrı olarak yaptırılan bir sorumluluk sigortasıdır. Motorlu araç işletilmesi ve bu faaliyete bağlı olarak yaptırılan zorunlu sorumluluk sigortasının genel hükümlerinden ayrı olarak özel esaslarla düzenlenmesi dikkate alınarak bu sigorta kapsamında tazminatlara uygulanacak kurallar öncelikle söz konusu özel esaslara bırakılmış, özel esaslarda kural bulunmayan durumlarda genel esasların uygulanacağı açıklığa kavuşturulmuştur. 

İkinci değişiklik

Tasarının dördüncü maddesi; Karayolları Trafik Kanununun 92’nci maddesinin birinci fıkrasına, trafik sigortası dışında kalan hususlara ilişkin üç yeni bent eklemektedir. 

g) hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri

h) ilgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri

i) bu kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleriyle tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler. 

Görüldüğü gibi ilk iki bent bazı hallerde tazminat alınmasını engellerken üçüncü bent genel bir tazminat engellemesi getirmektedir. Bunun genel gerekçesi şöyledir: Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası bir sorumluluk sigortasıdır. Bu sigortada araç işletenin sorumluluğu güvenceye alınmakta, zarar görenlere genel hükümler yanında özel kurallara bağlı olarak sigorta güvencesi sunulmaktadır. Söz konusu sigorta işletenin zorunluluğunu konu almakta olup işletenin sorumluluğunun varlığına bağlı olarak güvence sunmaktadır. Uygulamada zorunlu sorumluluk sigortasının açıklanan içeriğinde görülen tereddütlerin izalesi amacıyla teminat kapsamı dışında kalan haller açıklığa kavuşturulmaktadır.  

Üçüncü değişiklik

Karayolları Trafik Kanununun tazminat ve giderlerin ödenmesine ilişkin 99’uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan kaza veya zarara ilişkin tespit tutanağı veya bilirkişi raporu yerine zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarıyla belirlenen belgelerin iletilmesi esası getirilmektedir. ■