Yolcu Taşıma Sektörünün Bakan’ndan Talepleri
TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım ve Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Komisyonu Üyesi Hasan Kurnaz, Servis Taşımacılığı Komisyon Başkanı Turgay Gül, Turizm Taşımacılığı Komisyon Başkanı Mehmet Öksüz ve Özel Halk Otobüsleri Komisyon Başkan Ercan Soydaş video konferans aracılığıyla düzenlenen ortak sektör meclisi toplantısına, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da katıldı. Toplantıda, Covid-19 salgınının sektörlere yaptığı olumsuz etkiler ele alındı.
GÜNDEM
15.05.2020, 15:23 15.05.2020, 17:34
Taşıma Dünyası
TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım ve Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Komisyonu Üyesi Hasan Kurnaz, Servis Taşımacılığı Komisyon Başkanı Turgay Gül, Turizm Taşımacılığı Komisyon Başkanı Mehmet Öksüz ve Özel Halk Otobüsleri Komisyon Başkan Ercan Soydaş video konferans aracılığıyla düzenlenen ortak sektör meclisi toplantısına, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da katıldı. Toplantıda, Covid-19 salgınının sektörlere yaptığı olumsuz etkiler ele alındı.
TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu, krizin başlangıcında Hükümete 70 maddelik bir öneri paketi sunduklarını ve bunların önemli bir kısmının hayata geçirildiğini anımsattı. Bekleyen ve henüz sonuçlanmayan talepleri olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, taşımacılık yapan sektörler için vergisiz akaryakıt imkanı sağlanması ve ticari araçlarda MTV ikinci taksitinin alınmaması gibi konularda da Bakan Karaismailoğlu’ndan destek istedi.
TOBB Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım, “Korona virüs salgın sürecinden en çok etkilenen sektörlerin bağışında karayolu yolcu taşıma sektörü geliyor. Yurtiçi dolaşım faaliyetlerinin kısıtlanması, yolculukların zorunlu hallerde izne bağlı olarak yapılması, sosyal yaklaşma mesafesi uygulamasından kaynaklanan yüzde 50 kapasite kullanma zorunluluğu ve kriz süresiyle ilgili belirsizlikler sektörümüzü sosyal ve ekonomik çöküntüye uğrattı. Sektörümüzün ekonomik imkanları, uzun sürecek normalleşme sürecini karşılayacak durumda değil” dedi.
YOLCU TAŞIMA SEKTÖRÜNÜN GENEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
TOBB Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım:
✸ Sorun 1: İçişleri Bakanlığının Yurtiçi Taşımacılıkla İlgili Yayınladığı Genelgeler
Salgın sürecinde İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgelerle 4925 sayılı Kanun kapsamındaki yurtiçi yolcu taşımacılığı faaliyetlerinin düzensiz ve kontrolsüz hale gelmesi sektörümüze büyük mağduriyetler yaşatmıştır.
☛ Çözüm 1:
Yurtiçi yolcu taşımacılığı faaliyetlerinin 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununun ruhuna ve belge düzenine uygun hale getirilmesi için gerekli müdahalelerin yapılması, kayıt dışı ve korsan taşımacılığın durdurulması sağlanmalıdır.
✸ Sorun 2: Sosyal Yaklaşma Mesafesi Sürecinde Destek Taleplerimiz
Hiçbir destek sağlanmadan uygulamaya konan sosyal yaklaşma mesafesi kapsamındaki yüzde 50 kapasite kullanma zorunluluğu ve salgınla ilgili seyahat kısıtlamaları, KOBİ ölçeğindeki firmalarımızı iflas noktasına sürüklemektedir.
☛ Çözüm 2:
Salgın süreci ve yüzde 50 kapasite kullanma zorunluluğu dönemiyle sınırlı olmak üzere;
A- Otoyol ve köprü geçiş ücretleri alınmamalı veya yüzde 50 indirim uygulanmalıdır.
B- İlgili bakanlıklarla koordinasyon sağlanarak en büyük gider kalemlerimizden biri olan sigortalarla ilgili çalışılmayan dönemle ilgili risk analizi yapılarak süre uzatımı sağlanmalıdır.
C- Temmuz 2020 ve Ocak 2021 aylarında Motorlu Taşıtlar Vergisi alınmamalıdır.
D- Sosyal yaklaşma mesafesi, havayollarında olduğu gibi farklı tedbirler alınarak kısa sürede sonlandırılmalıdır.
E- İstanbul çıkışlarında, YSS köprü geçiş bedelinin aynısı ödenmek kaydı ile FSM köprüsünün kullanımı serbest bırakılarak, yolcuların zaman kayıpları ve fazla yol kullanmaktan kaynaklanan 35 litre akaryakıt kayıpları önlenmelidir.
F- Salgın önlemleri süreci ve kısıtlı dönemle sınırlı olmak kaydıyla havayollarında olduğu gibi, karayolu taşımacılığında da KDV oranı yüzde 1 olarak uygulanmalıdır.
G- Kullanılan akaryakıttan her ay kullanılan faturalar karşılığında yüzde 25 ÖTV iadesi yapılmalıdır.
✸ Sorun 3: 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Toplu Ulaşım Yasası İhtiyacı
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında düzenlenen ve belgelendirilen yurtiçi ve uluslararası yolcu taşımacılığı faaliyetleri; yalnız belediye sınırları içindeki taşımaları düzenleme yetkisi olan yerel yönetimlerle kanunlar arası çelişkiler ve yanlış yorumlamalar nedeniyle 4925 sayılı Kanunla düzenlenen taşımaları engelleyerek hak gaspı yapılmaktadır.
☛ Çözüm 3:
Belediye sınırları içindeki toplu taşıma hizmetlerinde, taşıma sınırlarını, taşımacıların hak ve sorumlulukların belirleyen “Toplu Ulaşım Yasası” çıkarılarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının sorumluluk alanındaki, 4925 sayılı Kanunla belgelendirilen taşımalar birbirinden ayrıştırılmalıdır.
✸ Sorun 4: Belgelerdeki Otobüslerin Yaş Sınırlaması
D2 ve B2 belgelerine kayıtlı turizm araçları yılda ortalama 4-6 ay çalışarak 40-50 bin km yol yapmakta ve amortisman süresi zorunlu yaş sınırını aşmaktadır. Yaş sınırlaması sektörün kalkınma ve gelişmesini engelleyerek atıl kapasiteyi ve işsizliği arttırırken, milli servet niteliğindeki bu otobüsler, ülke ekonomisine hurda bedeli ve döviz kaybı gibi ağır yükler getirmektedir.
Çok yüksek oranda ithal edilen ve esas üreticisi olan Avrupa ülkelerinde TÜV muayenesinden geçen araçlarda yaş sınırlaması uygulanmamakta, otobüsler yaşlarına ve donanımlarına göre yıldızlarla sınıflandırılmaktadır.
☛ Çözüm 4:
Özmal, kiralık ayrımı yapılmaksızın ekonomik ömrünü tamamlamayan ve TÜV muayenesinden geçen araçların yaş sınırlaması kaldırılmalı, Avrupa ülkelerinde olduğu gibi yaş ve donanım sınıflandırması getirilmelidir.
✸ Sorun 5: Bakanlıklar Arası Koordinasyon Ve Karar Süreçlerinde Yaşanan Sorunlar
Sektörümüz salgın süreci sonrasında birikmiş birçok sorunla karşılaşacaktır.
Bu sorunların çözümü bir veya birkaç toplantıyla mümkün olmayacaktır.
☛ Çözüm 5:
Salgın sürecinden normalleşme dönemine geçişte Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinasyonu, ilgili diğer bakanlıklar ve sektör meclisimizin katılımı ile hızlı karar alacak ortak çalışma gurubu oluşturulmalıdır.
(Örnek Kültür ve Turizm Bakanlığı Sertifikasyon Grubu veya Lojistik Konseyi)
Son olarak:
2020 yılının ilk yarısı kısıtlamalardan dolayı, ikinci yarısı yüzde 50 kapasite kullanım zorunluluğundan dolayı ulaşım sektörleri için kayıp bir yıldır. Bu nedenle D1, B1 ve D2, B2 belge süreleri ücretsiz olarak bir yıl uzatılmalıdır. ■
TURİZM TAŞIMACILIĞININ TALEPLERİ
TOBB Sektör Meclisi Turizm Alt Komisyonu Başkanı ve TTDER Genel Sekreteri Mehmet Öksüz:
2- Sigorta ve Motorlu Taşıtlar Vergisi
3- Turizm Kentlerinde Turizm Araç Parkları Yapılması
TURİZM TAŞIMACILIĞININ TALEPLERİ
TOBB Sektör Meclisi Turizm Alt Komisyonu Başkanı ve TTDER Genel Sekreteri Mehmet Öksüz:
1- Belge Devir Hakkı
D2 ve B2 yetki belgeleri ile yapılan grup ve arızi taşıma faaliyetlerinde çalışan firma ve araç sayısı ihtiyacın çok üzerindedir. Çeşitli nedenlerle yollara göre büyük farklılıklar gösteren ulaşım talebi piyasayı istikrarsız bir hale getirmektedir. Salgın süreci birçok firmayı iflas noktasına sürükleyecektir. Bu nedenle sektöre yeni girişleri engellemek ve borçlarını ödeyemeyen belge sahiplerine belgelerini devretme hakkı tanınmalıdır. (Kültür ve Turizm Bakanlığı, aynı düzenlemeyi TÜRSAB’a acentelere belgelerini devretme hakkı tanıyarak yapmıştır)
2- Sigorta ve Motorlu Taşıtlar Vergisi
Yıllara göre farklılık gösterse de ortalama 4 ile 6 ay çalışan D2 ve B2 belgeli araçlar ile yılda 9 ay çalışan okul servis araçlarının yattıkları aylar ölçü alınarak sigorta ücretlerinde risk analizi çalışması ile indirim sağlanması ve aynı nedenlerle MTV’nin yüzde 50 indirimli uygulanması gerekir.
3- Turizm Kentlerinde Turizm Araç Parkları Yapılması
Yurtiçi tarifeli ve düzenli taşımacılık yapan otobüslerin ilk kalkış ve son varış yerleri otogarlardır. Bu sayede otobüslerin tüm hareketleri eşzamanlı olarak İçişleri ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının kontrol ve denetimi altında yapılmaktadır. D2 ve B2 belgeli turizm araçları büyük nüfuslu turizm kentlerine yığılmıştır. Grup ve arızi seferler kontrolsüz ve denetimsiz bir şekilde sokak aralarından veya trafik yoğunluğu olan kent meydanlarından kalmakta ve ana ulaşım koridorlarında park ederek trafik sorunu yaratmaktadır. Bu nedenle söz konusu turizm kentlerinde D2 ve B2 belgeli araçların otogarlar gibi parklanma, kalkış ve varış yapacağı “Turizm Transfer Terminali” düzenlemesi yapılmalıdır. ■
ŞEHİRLERARASI YOLCU TAŞIMACILIĞININ TALEPLERİ
TOBB Sektör Meclisi Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Alt Komisyon Üyesi ve TOFED Genel Başkan Yardımcısı Hasan Kurnaz:
2-Uluslararası taşıma yapan “B” türü yetki belgesinde aranan “Yetki belgesi eki taşıt belgelerine kaydedilecek taşıtlardan, asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk başvuru ve faaliyet süresince 10 yaşından büyük olmaması şarttır” hükmü, süreç normale dönene kadar 15 yaşından büyük olmaması olarak düzenlenmeli.
3- Covid 19 salgınının uluslararası turizme etkileri göz önünde bulundurulduğunda ve buna bağlı olarak uluslararası karayolu yolcu taşımalarının önümüzdeki kısa vadede faaliyet göstermeyeceği değerlendirildiğinde, kiralık araçlar sözleşmelerini feshedeceğinden 2’ye 1 olan kiralık araç çalıştırma sayısı süreç normale dönene kadar 1’e 2 oranında olmasına müsaade edilmeli.
4- Yolcu taşımacılığı yetki belgeleri ücretlerinin artırılması nedeniyle belge yenileme ücretleri de artmıştır. Sektörümüz faaliyetlerin nerdeyse durma noktasına gelmesi sebebiyle ekonomik aciz içindedir. Bu çerçevede ticari faaliyetlerimizin normal seyrine girmesine kadar geçecek süre içinde belge yenileme ücretlerinin yüzde 1 oranında alınması ve taşıt kartı ücretlerinin 450 TL yerine 100 TL olarak alınması bu kötü zamanlarda sektör mensuplarımıza moral olacak ve nispeten maddi bir katkı sağlayacaktır. ■
SERVİS TAŞIMACILARININ TALEPLERİ
TOBB Sektör Meclisi Servis Taşımacılığı Alt Komisyon Başkanı ve İSTAB Başkanı Turgay Gül:
Ulaştırma Bakanlığı’ndan beklentiler:
ŞEHİRLERARASI YOLCU TAŞIMACILIĞININ TALEPLERİ
TOBB Sektör Meclisi Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Alt Komisyon Üyesi ve TOFED Genel Başkan Yardımcısı Hasan Kurnaz:
1- Uluslararası ticari ve tarifeli taşıma yapan B1 yetki belgeli firmalardaki araçların, yurtdışı seferlerin açılacağı tarihe kadar yurtiçi D1 ve D2 yetki belgelerinde, kendi belgelerinden düşüm yapılmaksızın kiralık olarak kayıt suretiyle çalışabilmelerine olanak sağlanmalı.
2-Uluslararası taşıma yapan “B” türü yetki belgesinde aranan “Yetki belgesi eki taşıt belgelerine kaydedilecek taşıtlardan, asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk başvuru ve faaliyet süresince 10 yaşından büyük olmaması şarttır” hükmü, süreç normale dönene kadar 15 yaşından büyük olmaması olarak düzenlenmeli.
3- Covid 19 salgınının uluslararası turizme etkileri göz önünde bulundurulduğunda ve buna bağlı olarak uluslararası karayolu yolcu taşımalarının önümüzdeki kısa vadede faaliyet göstermeyeceği değerlendirildiğinde, kiralık araçlar sözleşmelerini feshedeceğinden 2’ye 1 olan kiralık araç çalıştırma sayısı süreç normale dönene kadar 1’e 2 oranında olmasına müsaade edilmeli.
4- Yolcu taşımacılığı yetki belgeleri ücretlerinin artırılması nedeniyle belge yenileme ücretleri de artmıştır. Sektörümüz faaliyetlerin nerdeyse durma noktasına gelmesi sebebiyle ekonomik aciz içindedir. Bu çerçevede ticari faaliyetlerimizin normal seyrine girmesine kadar geçecek süre içinde belge yenileme ücretlerinin yüzde 1 oranında alınması ve taşıt kartı ücretlerinin 450 TL yerine 100 TL olarak alınması bu kötü zamanlarda sektör mensuplarımıza moral olacak ve nispeten maddi bir katkı sağlayacaktır. ■
SERVİS TAŞIMACILARININ TALEPLERİ
TOBB Sektör Meclisi Servis Taşımacılığı Alt Komisyon Başkanı ve İSTAB Başkanı Turgay Gül:
Ekonomik talepler:
1-Bankalarda 3 ay olarak yapılan ötelemelerin faiz alınmadan 2021 yılına ertelenmesi
2-SGK ve vergi ödemelerinin 2021 yılında aylara bölünerek peyderpey alınması
3-MTV’nin alınmaması
4-Sigorta poliçelerinin sürelerinin bedelsiz uzatılması
5-Taşımacılık sektörüne belli bir süreçte ÖTV’siz akaryakıt alımının sağlanması
6-Banka kredilerine ulaşımdaki aksaklıkların giderilmesi
Ulaştırma Bakanlığı’ndan beklentiler:
1-Okul servis taşımacılığı yönetmeliğinin tekrar ele alınmasında Bakanlığın etkin rol oynaması
2-Belediyeler ve Bakanlık arasında koordineli bir çalışmanın yapılıp şehir içinde yaşanan belge sorunlarının halledilmesi
3-Otoyol ve köprü geçişlerinden servis araçlarının belli bir süre ücretsiz yararlanması
4-Komşu illere yapılan taşımacılıkta yüzde 50 kapasiteli çalışmadan dolayı çalışacak ilave araçlarla ilgili süre uzatımlarının yapılması ve kolaylık sağlanması. ■
ÖZEL HALK OTOBÜSÇÜLERİ TALEPLERİ
1- Ücretsiz Taşmalar
2-ÖTV’siz Akaryakıt
3- Gelir Desteği
4- Statü Farklılığı
ÖZEL HALK OTOBÜSÇÜLERİ TALEPLERİ
TOBB Şehiriçi Alt Komisyon Başkanı ve TÖHOB Başkanı Ercan Soydaş:
1- Ücretsiz Taşmalar
İllere göre değişen 15-25 arası farklı ücretsiz ve indirimli seyahat kartları var. Türkiye’de ücretsiz hizmet yaptırılan tek özel sektör gurubu olan özel halk otobüslerine, ödenen aylık gelir desteği belediyelerden alınacak gerçek verilere dayanarak TEFE, TÜFE oranına göre güncellenmelidir. Ayrıca usulsüz kart kullanımını engellemek için Ücretsiz Seyahat Yönetmeliği yeniden düzenlenmelidir. Ayrıca ücretsiz ve indirimli seyahat hakkı ihtiyaç sahibi olduğunu belgeleyenlere verilmeli, ihtiyaç sahibi olmayanların varlığını sürdürmekte zorlanan halk otobüsleri ile ücretsiz seyahat etmeleri engellenmelidir. İhtiyaç sahibi insanlara verilecek seyahat kartları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından verilerek ödemeleri Bakanlık bütçesinden karşılanmalıdır.
2-ÖTV’siz Akaryakıt
Toplu taşımada kullanılan akaryakıtta ÖTV muafiyeti getirilmeli veya suiistimalleri önlemek için ÖTV iadesi uygulanmalıdır.
3- Gelir Desteği
Kamu hizmeti yapan özel halk otobüsleri salgın sürecinde, iş yeri kapatma, personel izni uygulayamadıkları ve kapasite kısıtlamasına rağmen çalışmaya devam ederken ertelenen borçlarının üzerine her gün ayrıca borçlanmaktadırlar.
Belediyelerin destek vermesi için yapılan kanuni düzenlemeye rağmen, bütçe müsait olmadığı gerekçesiyle destek verilmemektedir.
4- Statü Farklılığı
Türkiye’de 5 farklı statüde halk otobüsü çalıştırılmakta ve her ilde yapılan farklı uygulamalar nedeniyle sistem bütünlüğü ve hizmet istikrarı sağlanamamaktadır. Hizmet bütünlüğünü sağlayacak yasal düzenlemeler yapılmalı veya taşımada hak ve sorumlulukları belirleyen, yerel yönetimler için “Toplu Ulaşım Yasası” hazırlanarak uygulamaya konmalıdır. ■
15
açık
