30.04.2018, 10:31

Yan Sanayide ve Yetkili Satıcılarda Dönüşüm Şartı

Ekrem Özcan

“İnternet üzerinden alışveriş günden güne artıyor” söylemi, klişe bir söz mü, gerçekleri mi yansıtıyor; gelin, Türkiye İstatistik Kurumu’nun araştırmasından bakalım. 2017 Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırmasına göre, her 4 kişiden biri internet üzerinden alışveriş yaptı. Bir başka deyişle, internet üzerinden mal veya hizmet alan 16-74 yaş grubundaki bireylerin oranı yüzde 24,9. 2016’da bu oran yüzde 20,9’du. Peki, insanlar neleri satın alıyor internet üzerinden ve dağılımları nasıl diye soracak olursak: Yüzde 62,3’ü giyim ve spor malzemesi alıyor. Yüzde 25,3’ü ev eşyası alırken, yüzde 24,1’i seyahat bileti, araç kiralama vb. hizmetler alıyor. Gıda maddeleri ile günlük gereksinimlerin yüzdesi 21,9 ve son olarak elektronik araçlar ise yüzde 19. İnternetten satın alınan otobüs bileti oranlarını da sektörde yakından takip eden biri olarak, firmanızın internetten bilet satım oranı yüzde 20-25 bandının altındaysa ve bu stratejik bir nedene bağlı değilse, sektör ortalamasının altındasınız demektir. O hatta tekel de değilseniz, emin olun rakiplerinizden bilet alıyorlardır. Bu da kârlı satışlarınızın büyük bir kısmını rakiplerinize kaptırıyorsunuzdur demektir. Bu trendi yakından takip etmeyip firmanızda gerekli dönüşümü sağlatmayıp sonra ‘sektörde kârlılık düştü’ diye veryansın ederiz. Benzer bir durum otomobil yetkili satıcılarında da geçerli. Servis hizmeti vermeden ya da ikinci el araç alım satımı yapmadan, sadece araç satımı yapmaya çalışan yetkili satıcıların büyük çoğunluğu yakın dönemde işlerini bırakacak ya da dönüşecek. Ticari araç satışlarında bu dönüşüm daha erken oldu. Bakın ticari araç yetkili satıcılarına… En başarılıları, kapsamlı servis hizmeti de veren ve ikinci el alımı satımı da yapan firmalar. Hatta sektördeki gelişime biraz daha gerilere gidip bakacak olursak, zamanın en kapsamlı ve iyi servis hizmeti sağlayıcıları, bugünün aynı zamanda en iyi satış kanalı oldular. Ticari araçta bu dönüşüm daha erken ve hızlı oldu. En büyük nedeni, ticari araçların birer ekmek teknesi oluşu. Hareket ettikçe sahibine para kazandırıyor oluşu gerçeği. İşte bu dönüşümün benzeri, otomobillerde de olacak ki, hızı henüz fazla olmasa da orada da bu dönüşümü görüyoruz.

Yan Sanayideki Dönüşüm

Ya yan sanayi? Otomotivde fosil yakıtlı araçlardan elektrikli araçlara olan hızlı dönüşümün yan sanayi firmalarını etkilememesi imkansız. En basitinden, fosil yakıtlı araçlarda elzem olan bazı ürünlerin, elektrikli araçlarda kullanılmayacak oluşu… Bu dönüşümde, yan sanayi firmalarımız da sektörün talebine göre yetkinliklerini, organik ya da inorganik geliştirmeli. Sadece parça bazında bir dönüşüm değil, sektörün iş modelleri bazında da bir değişim söz konusu. Örneğin, bugüne kadar otomobil ve sürücü verisinden, araç takip sistemlerini anlarken, artık bu verilerin ‘bilgi sağlayıcıları’ tarafından birçok iş modeline altyapı sağladığını görüyoruz. Yani buradan yan sanayi firmalarımıza çağrım, dönüşümü sadece üretilmesi gereken parça dönüşümü olarak değil, iş modeli bazında daha geniş bir perspektifte değerlendirmeliyiz. Bir başka örnek, araçlardaki veri güvenliği üzerine olacak. Otomobillerde veri güvenliği üzerine kaç firmamız var acaba şu an ülkemizde? Peki, ne kadar önemli bu konu diye soracak olursanız; yapılan araştırmalar gösteriyor ki, bir süre sonra otomobil alımında en önemli kriterlerin başında veri ve siber güvenlik konusu gelecek. Bu konu, bir aracın alımında en büyük kriter olacak ve bu konuda yetkinliğini, bilgi birikimini geliştirmeye çalışan firma sayısı sanırım bir elin parmaklarını geçmiyordur ülkemizde. Şimdi bazılarımızın aklına ‘peki, devlet bu konularda destek veriyor mu’ sorusu gelebilir. Bu sene devletin sağladığı fonlarla daha fazla iç içe olmaya başladım ve büyük bir şaşkınlıkla görüyorum ki, devlet çeşitli başlıklarda katkıda bulunmak amacıyla fonlar sağladığı halde, firmalarımız başvurmuyor! Başvuranların bir kısmı da işlerini o kadar savsaklayarak yapıyor ki, profesyonellerin bu davranışını, şirketin sahipleri görse gözlerine inanamazlar. ■