İlgili kanunlara göre daha önce kurulan 16 büyükşehir belediyesinin yetki alanlarında ulaşımla ilgili konular yer alıyor. İstanbul ve Kocaeli’de bu yetki alanının il sınırlarına kadar genişletilmesiyle iliçi yolcu taşımalarının tümü belediye yetki alanına girdi. Mevcut 14 büyükşehirde daha aynı dönüşüm yaşanacak. 2012 yılında çıkarılan bir kanunla nüfusu 750 bini geçen 13 ilde daha büyükşehir belediyesi gündeme geldi. Daha sonra Ordu’nun da eklenmesiyle 14’e çıkan yeni büyükşehirler de 30 Mart sonrası kurulacak ve bunlarda da benzer dönüşümler yaşanacak. İşte bunun taşımacılığa etkileri. Öncelikle belirtelim ki yük taşımacılığında belediyelerin hiçbir yetkisi bulunmayıp adı geçen etkiler de yolcu taşımacılığıyla sınırlı olacak. 

A1 belgeli otomobil taşımaları

Bu belgeler ile halen 28 ilde belediye sınırları dışına yönelik olarak gerçekleştirilen otomobille iliçi taşımalar sona erecek. Bunlarına yerini yerel idareden izinli ticari otomobiller (taksi) alacak. 

B2-D2 belgeli turizm taşımaları

Bu belgelerle halen 28 ilde ticari minibüs ve otobüslerle yapılan belediye dışına yönelik iliçi tarifesiz / düzensiz/ grup / turizm taşımaları (bir havalimanından o ilin içindeki muhtelif noktalara transferler dahil) sona erecek. Bu taşımalar ancak büyükşehir belediyesinin izin verdiği taşıt ve taşımacılarca yapılabilecek. 

D4 belgeli tarifeli taşımalar

Bu belgelerle halen 28 ilde otobüs ve minibüslerle belediye alanı dışına yönelik olarak yapılan iliçi tarifeli ve özel hallerdeki grup/servis taşımaları sona erecek. Bunların yerini belediye taşıma hatları alabilecek. 

B3-D3 belgeli ticari olmayan taşımalar

Adı geçen illerde bu belgeler ile ticari veya hususi minibüs veya otobüslerle yapılan iliçi ticari olmayan (kendi personeline yönelik) yolcu taşımaları yapılamayacak. Belediye izni gerekecek. 
B1-D1 servis araçları

Tarifeli taşımacıların bu 28 ilde verecekleri tüm iliçi servis hizmetlerinde belediye izinli taşıtlar kullanılabilecek. 

Yeni UKOME’ler geliyor

Mevcut 14 büyükşehirdeki UKOME’lerin yetki alanına tüm il girecek. Yeni kurulacak 14 büyükşehirde tüm ili kapsayan UKOME’ler kurulacak. İstanbul ve Kocaeli’den sonra 28 ilde daha il-ilçe trafik komisyonları kalkacak. 

Terminal yapma ve işletme

Halen il, ilçe ve belde belediyelerince kullanılabilen terminal yapma, yaptırma, işletme, işlettirme ve ruhsat verme yetkileri adı geçen illerde büyükşehir belediyelerine geçecek. Sadece büyükşehir belediyeleri istediğinde ilçe belediyeleri bu
hakkı kullanabilecek. 

T1 gerekli

İlk kez büyükşehir belediyesi kurulacak yerlerdeki tüm terminaller ile önceden büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir dışı alanlardaki terminaller T1 yetki belgesi almak zorunda. 

B1-D1-D4 indirme bindirmeleri

Terminal ve ara duraklar yanı sıra büyükşehir alanlarında UKOME’lerin izin verdiği noktalarda da yolcu indirilip bindirilebilecek. 

Çaba gerekiyor

Yeni büyükşehir yapısına geçilmesi pek çok alanda olduğu gibi ulaşımda da önemli bir dönüşüm gerektiriyor. Bunun sorunsuz atlatılabilmesi için bir geçiş çözümüne ihtiyaç var. Buna ilişkin Kanun, İçişleri Bakanlığına ve valilere geçişi düzenleyici yetkiler vermekle birlikte UDH Bakanlığının da devreye girerek ilgili kanunlardaki yetkilerini kullanması ve çözüme katılması gerekiyor. Bu kapsamda yaz sezonunun ve Kurban Bayramının atlatılacağı 15 Ekim’e kadar UDH Bakanlığı belgelerinin de taşımalarda kullanılabilmesi bir seçenek olabilir. Bakanlık yanı sıra ilgili sivil toplum örgütlerine de görev düşüyor. ■


30 Mart’ta 30 Büyükşehir

Mevcut 16 büyükşehir:

Tüm ili kapsayanlar: İstanbul ve Kocaeli.

Tüm ili kapsar hale getirilecekler:

Ankara, Konya, Sakarya, Eskişehir, Bursa, İzmir, Antalya, Mersin, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Kayseri, Erzurum, Samsun.

Tüm ili kapsar biçimde yeni kurulacak 14 büyükşehir:

Tekirdağ, Balıkesir, Manisa, Aydın, Denizli, Muğla, Hatay, Mardin, Kahramanmaraş, Malatya, Şanlıurfa, Van, Trabzon, Ordu.