Gürsel Turizm'in 2030 Vizyonu: Yurtiçi ve Yurtdışı Büyüme Stratejileri

ÖZEL RÖPORTAJ: Erkan YILMAZ - Muammer BAŞKAN

1993 yılında yurtiçinde başlayan ve 2019 yılında yurtdışı açılımı ile faaliyetlerini sürdüren Gürsel Turizm, 2030 projeksiyonunu yurtiçi ve yurtdışında ağırlıklı olarak kentiçi toplu ulaşım yatırımları ile büyüme olarak belirledi. 

Gürsel Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Levent Birant ile bir araya gelerek hem sektördeki mevcut durumu hem de Gürsel Turizm’in hedeflerini konuştuk. 

Yurtdışı operasyonların katkısı

Levent Birant ile söyleşimiz 2024 yılı ve 2025’in ilk 5 ayının bir değerlendirmesiyle başladı: “2024, 2023’e göre büyüme trendiyle geçti. 2019’da Ürdün’ün başkenti Amman’da kurduğumuz şirket olan Jordanian And Turkish For Managing şirketi ile başlayan ve 2023’de Almanya’nın Hamburg şehrinde kurduğumuz Gürsel Mobility GmbH ile devam eden süreçte iş alanımızı uluslararası tarafa da taşıdık. 2024’te elde ettiğimiz büyümede yurtdışı operasyonlarımızın katkısı büyük. Yurtiçinde ise yönümüzü biraz daha İstanbul dışındaki operasyonlara çevirdik. İstanbul dışındaki illerin potansiyelinin genişleyebileceğini görüyoruz. Öğrenci tarafında 2024’te yeni bir kontrat yapmadık. Talep oldu, ama ücrette anlaşamadığımız için olmadı. Okul sayımız bu yüzden değişmedi. Tabii, ciro tarafında yüksek enflasyonun getirdiği artışlar da var. Nicelik olarak artış görünüyor ama enflasyon ortamında baktığınızda kendini koruyan bir büyüme olarak değerlendirebiliriz”.

Kontrat yenileme oranımız yüzde 98

Gürsel Turizm’in filosunda 8 bin dolayında araç bulunduğunu belirten Birant, “Bizim için çok önemli bir veri mevcut müşterilerimizle kontrat yenileme oranımız yüzde 98. Eksilen yok mu? Evet, var. Ekonomik nedenlerle anlaşamadığımız müşterilerimiz oluyor. Bir sene, iki sene ara veriyoruz, sonra yine birlikte çalışıyoruz. Eskiden 2-3-5 yıllık kontratlar vardı. Yüksek enflasyon süreci sonrasında servis sektörünün ağırlıklı kontrat talebi bir yıla düştü, hatta yılı da ikiye bölüyoruz. Bunda da önemli etkenler akaryakıt, personel ücretleri ve araç fiyatlarındaki artışlar oldu. 

Belirsizlik bütçe yapmayı zorlaştırıyor

44 yıldır ticaret hayatında olduğunu belirten Levent Birant, 44 yılın çok kısa bir süre olmadığını, çok farklı krizler ve sıkıntılar atlattıklarını, buna bağlı olarak da, 2025 yılı için bütçe oluşturmakta zorlandıklarını vurgulayarak, “Müşterilerimiz çok zor durumda. Hizmet sektörü olarak ekonominin en önemli paydaşlarından birisiyiz. Birçok farklı sektöre hizmet sunuyoruz. Onların yaşadığı sıkıntıları çok iyi gözlemleyebiliyoruz. Özellikle ihracatçı firmalar tarafında kapasite azalması var. Kontrat yenilemeleri, genelde aralık ayında başlar ve Şubat ve Mart aylarında tamamlanır. Firmaların iş kapasiteleri çok belirli olmadığı için net geri dönüşler olmuyor. Bu yıl 3 vardiyadan 2’ye düşenler oldu. Önümüzdeki süreç belirsiz ve bu belirsizlik bütçe yapmayı zorlaştırıyor. Enflasyonun getirdiği bir erozyon var; bu da sistemi yıpratıyor ve şartlar giderek zorlaşıyor.

Akaryakıt fiyatlarında son dönemde ciddi bir değişim olmadı. 2026 yılının sonuna kadar dünya klasmanında petrol kontratları 70-77 dolar seviyelerinde satın alınmış durumda. Bu bize, iki yıl akaryakıt fiyatlarında iniş ve çıkışların olmayacağını gösteriyor. Bu çok önemli bir parametre. İkincisi ücretler. Hayat pahalılığına göre ücretler az gözüküyor ama ülkenin gerçeklerini dikkate aldığınız zaman yüksek kalıyor ve bu ücret politikası bizi dünya liginde rekabet edemez hale getiriyor. Dolayısıyla müşterilerimiz çalışamadığı zaman taşıma da etkileniyor. Bizim çalışanlarımız açısından ücretin belli bir seviyeye geldiğini düşünüyorum. Öte yandan tahsilat süreçleriyle ilgili sorunlar yaşanıyor. Süreler uzuyor. 2024’te bu kısmen artmıştı, 2025’te biraz daha arttı. Gürsel Turizm, kendi imkanları ile müşterilerine, çalışanlarına ve tedarikçilerine bunu hissettirmiyor. Biz dayanabileceğimiz kadar dayanacağız. Ortalama vademiz 57 gündü 60-65 güne çıktı. Gürsel çalışanı ne olursa olsun, gününde parasını alır. Geleceğe yönelik endişemiz yüksek ama ümitsiz değiliz. Türkiye çok genç nüfusu olan, çok ciddi bir altyapısı ve dinamizmi olan bir ülke” dedi. 

2025’te 400-500 araç alımı 

2024 yılında toplu taşıma araçları ile Gürsel’in filosundaki özmal araç sayısının 1600 adede ulaştığını açıklayan Birant, “350’ye yakın araç toplu taşıma tarafında, 1200’ün üzerinde de servis ve turizm tarafında bulunuyor. 2024’te 300 civarında araç alımımız oldu. Bu alımlarda hiç takas yoktu. 2025 yılı içinde 400-500 civarında araç alırız. Şu an filomuzda 2022 modelin altında araç yok. Minibüs, midibüs yaş ortalaması 1- 2 zaten” dedi. 

Ürdün Amman taşımaları 

Gürsel Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Levent Birant, Amman ve Hamburg taşıma süreçleri ve yurtdışı hedefleri ile ilgili şu bilgileri verdi: “Bizim yurtdışındaki ilk işimiz Amman oldu, öncesinde Ortadoğu’da çok ciddi ihalelere girdik. En sonunda 2018 yılında Amman’da yapılan toplu taşıma ihalesini kazandık ve 2019 Temmuz ayında 10 yıllık kontrat yaparak başladık. 3,5 yıl sonra metrobüs hatları açıldı, kontratımız uzatıldı ve toplam da 13,5 yıla çıktı. Amman deneyimi bizim açısından çok önemli bir iş deneyimi oldu. Amman vatandaşları başlarda toplu ulaşımı çok kullanmıyordu. Hep özel araç kullanımı vardı. Ancak bu, zamanla değişti. Günlük taşıdığımız yolcu 200 bine ulaştı. 350 araç çalışıyor. Bu araçların 300’e yakını Otokar. 50 araç da Çin’den gelerek filomuza katıldı. 15 adet de King Long marka elektrikli otobüs geliyor. Şu anda taşımaları 12 metre otobüsle yapıyoruz. İleride 18-24 metre uzun araçlarla yapacağız. Son partinin yatırımını biz yapacağız. Hizmet alanlar da, belediye de, Ürdün devleti de memnun. 

Otokar araçlarından çok memnunuz

Amman’da çok verimli hizmet sunuluyor. Orada Otokar’ın distribütörü var. 3 yıllık bakım garantileri bitti. Biz uzatılmış garanti bakım paketi aldık, garajımızda bakım kademe alanı yaptık. Araçların bakımı orada yapılıyor. Otokar araçlardan çok memnunuz. Zaten servis tarafında da çok fazla Otokar aracımız var. 

Gürsel’in bundan sonraki projeksiyonu hem yurtdışı hem yurtiçinde toplu taşıma. Ortadoğu’da görüştüğümüz potansiyel ülkeler var. Amman’daki toplu taşıma işimiz bize önemli bir referans oluyor. 

Almanya Hamburg taşımaları 

Almanya’da 2022 yılında Hamburg’da 3 yıllık kontrat ile taşımacılık faaliyetimiz başladı. 15 Intouro götürdük. 2025 Eylül ayında kontratımız bitiyor. Biz orada otobüs kiralaması yapmıştık. Gürsel Mobilty, Eylül’den sonra kendi operasyonlarını yapacak. Haziran sonu veya Temmuz başı gibi teslimatımız olacak. Sayın Osman Nuri Aksoy bize çok destek verdi. Bu kez yatırımımız ülkemizde üretilen Tourismo’lar olacak. Tuvaletli özel araçlar bunlar. Almanya’da şehirlerarası taşıma yapma gibi bir planımız yok. Kent içi toplu taşıma alanında çalışmak istiyoruz. Şirketlerle görüşmelerimiz devam ediyor. Yeni ihalelere gireceğiz, farklı yapılanlamalara gidebiliriz. Otonom sürüş için yeni adımlar atabiliriz.
Intouro servis taşımacılığı için ideal 

İlk alım maliyeti, işletim maliyeti açısından Intouro otobüsler servis taşımacılığı için çok uygun araçlar. Hamburg’da, filomuzda 3 yıl hizmet veren araçlarımızın tamamı Eylül’de geri dönecek. 

Gürsel Amerika yollarında 

Hedefimiz Almanya ile sınırlı değil. Gürsel’in İngiltere’de, Fransa’da, İsveç’te hatta Amerika’da taşımacılık yapma planları var. Yurtdışında, genelde toplu taşıma işlerini özel sektör yapıyor ve bunun için o ülkelerde büyük operatörler var. Gürsel neden o büyük operatörlerden birisi olmasın. Türkiye’de toplu taşıma işine çok olumlu bakıyoruz. Ülkemizde genelde belediyeler bu süreci yönetiyor. 

Hat açılması ve sefer sayısı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın şehirlerarası hatlarda bir konsolidasyona gitmesi gerektiğini belirten Levent Birant, “Nasıl havayolu yolcu taşımacılığında bir hat açılması için belirli kurallar gerekiyorsa, şehirlerarasında da hat açılmasına yönelik bir düzenleme yapılması ve bir disiplin getirilmesi şart. Bir hatta ihtiyaç varsa yeni sefer açılmasına yönelik talebe izin verilmesi gerekiyor. UETDS’nin uygulama esasları da aslında veriler alındıkça bunu getirecekti. Önümüzdeki süreçte umuyoruz bu uygulamalar başlar. Hatta şehirlerarası alanda daha verimli, kamuya da düzenli kaynak aktarımını sağlayacak hatların özelleştirilmesi de gündeme alınabilir. Bu adım sefer sayılarının konsolidasyonunu da sağlar. Seferlerin boşa yapılması da önlenir. Herkesin kendine göre planı var ve ona göre hareket ediliyor ama sektörde zaten 3-4 aylık doluluk var. Kalan 8 ayda her bölgede, her hatta kapasite sorunu var. Kapasiteye harcadığınız kaynağı doğru yönetmek ve belli bir seviyede hat özelleştirmesi çok olumlu bir sonuç getirebilir” dedi.

Şehirlerarasında hatlar özelleştirilebilir

Sektörde dile getirilen asgari özmal koltuk kapasite taleplerini de değerlendiren Levent Birant şunları söyledi: “Sektörde araç sayısı zaten kapasitenin üzerinde. Özmal sayısı artarsa daha büyük yapılar ortaya çıkacaktır. 20 araba, 50 araba yerine 500, 1000 adetlik araç filosuna sahip operatörlerin olması diğer firmaların da bu ana operatörler bünyesinde çalışmaya izin verecek düzenlemelerin yapılması ile en büyük sorunumuzu, verimsizliği önleyeceğiz. İspanya’da belli hatları 10’ar yıllığına firmalara özelleştirmişler ve siz otobüsçülük yapmak istiyorsanız o firmalara giderek onların bünyesinde çalışıyorsunuz. Herkesin firma sahibi olmasına veya organizasyon oluşturmasına gerek yok.

Türkiye’de birkaç firma birleşerek hatların özelleştirme ihalelerine girebilir. Bizim çalıştığımız Bartın hattında bile 4 firma var. Tali firmaları da saymıyoruz. Bu firmaların her birinin İstanbul’dan, Ankara’dan 7’şer, 8’er seferi var. Anormal bir kapasite bu. Gün ekonomi devri, harcamaları daha iyi yönetme ve planlama devri. Hatlar için doğru kapasite yönetimi yapılırsa 50 otobüsle elde edeceğiniz geliri belki de 10 otobüsle elde edebileceksiniz. Bu hemen olabilecek bir yapı değil ama olmalı. Ekonomik krize, maliyet artışlarına rağmen herkesin harcayacak parası var. Yüzde 60 faiz oranlarına, 20 milyonları geçen araba fiyatlarına rağmen taşımacılık için hâlâ harcayacak paraları var bence. Bu durum sonsuz olamaz; bir gün bitecek. Biz eski yıllarla 30 adet, 50 adet araç alıyorduk. Şimdi 3-5 adet ancak alıyoruz. 10 sene sonra belki araç alımları bir adede düşecek. Bir çözüm aranıyorsa, bence en iyi çözüm hat özelleştirilmesi." ■

KISA... KISA... KISA...

------------------------------

Hayal etmeden gelişim olmuyor

“Hayal edebilmeniz için onu yaşamanız gerekiyor. Ama bugüne kadar hayal ettiklerimizin hepsini gerçekleştirdik. Gürsel’in çok ciddi kurumsal bir yönetimi var."

------------------------------

S Belgesi

“Levent Birant, yeni Yönetmelik değişikliği ile getirilen S belgesini de şu şekilde değerlendirdi: D4S belgesi ile uzun süren sıkıntılı ve belirsizlik içeren süreç yeni düzenleme ile ortadan kalkmış oldu. Yeni getirilen S belgesinde de 100 araçla sınırlama var. Özellikle İstanbul’a komuşu Kocaeli ve Tekirdağ bölgesinde sözleşmeyle teyit edilmesi kaydıyla araç kayıt edilebilmeli. Alana çok yoğunlaştık, çünkü niş bir alan. Herkesin çok kolay yapabileceği bir iş değil.”

------------------------------

Hayal etmeden gelişim olmuyor

“Hayal edebilmeniz için onu yaşamanız gerekiyor. Ama bugüne kadar hayal ettiklerimizin hepsini gerçekleştirdik. Gürsel’in çok ciddi kurumsal bir yönetimi var."

------------------------------

Bindiğimiz dalı kesiyoruz

“Kendi personelini taşımaya yönelik D3 belgesindeki artışı yorumlayan Levent Birant şunları söyledi: “Firmaların D3 belgesini alarak kendi personelini taşımaya yönelmesi servisçiler için çok olumsuz bir gelişme. Bunun nedeni de giderek yükselen plaka fiyatları ve beraberinde istenen fiyatların artması. Kocaeli ve Ankara gibi büyük illerin plaka kiralamaya yönelik bir çalışma yapması gerekiyor. Aksaray, Eskişehir, Erzurum bunu yaptı. Belediyeler 10’ar yıllık verse girecek, ihtiyacı olan alacak. Yoksa bindiğimiz dalı kesiyoruz.”

------------------------------

Benim hobim seyahat

“Seyahat etmeyi seviyorum. Uluslararası işler gelince hem ziyaret hem ticaret oluyor; iki gün iş varsa onun arkasına kendimiz için de biraz zaman ekliyoruz. Artık gitmediğim yerlere gitmeyi hedefliyorum. Gittiğim yerde mutlaka ulaşımı da inceliyorum. Yılbaşı’nda Avustralya’daydım. Ulaşımı inceledim. Kent içi toplu ulaşıma hangi marka otobüs çalışıyorsa çalışsın, hepsinin görüntüsü, iç tasarımı aynı. Operatörler farklı, araçların markası da farklı olabilir ama böyle bir norm getirmişler.” 

------------------------------

Araçlarla ilgili müşterilere veri akışı

“2025 yeniliğimizden söz edersem… Filomuzdaki araçların sefer durumu ile ilgili anlık verilerin de olduğu bir dijital sistem hizmeti sunuyoruz. Müşterilerimiz personelini getiren aracın nerede olduğunu ve ne kadarlık bir mesafe bulunduğunu dijital ekrandan anında öğrenebiliyor. Ayrıca çok büyük kurumların mesai bitiminde personelin aracı kolay bulabilmesine yönelik peron yönlendirmeleri sistemimiz de var.”

------------------------------

65 yaşındayım, yaptığım işi seviyorum

“Severek yaptığınız zaman başarılı olursunuz. Tabii, sevgi de karşılıksız olmamalı, günün sonunda bu işten faydalanmak da lazım. Rahmetli babamın 1968-1969’larda yarım otobüsü vardı. Biz gözümüzü onun içerisinde açtık. Onunla gidip gelirken sizin de otobüsçülerden çok sık duyduğunuz laf vardır ‘bir kez tozunu yuttuğunuz zaman bir daha kurtulamazsınız’. Ben çok araç üzerinde çalışmadım. Turizm ile başladığımız süreç şehirlerarası ile devam etti. Daha sonra servis tarafına girdik. Daha sonra kentiçi toplu taşıma alanına adım attık. Bu alana çok yoğunlaştık, çünkü niş bir alan. Herkesin çok kolay yapabileceği bir iş değil.”

------------------------------

Gençlere devrediyoruz

“İlla her işi biz yapacağız değil ki. İşlerimizin büyük bölümünü gençlere devrettim. Şu an en tepede bir A takımımız var. Onların altında bir ekip var. Gürsel bünyesinde 15-20 yıldır çalışan arkadaşlar var. Bizim işimizde parayı bulursun, aracı alırsın ama insan kaynağını öyle kolay kolay bulamazsın. Giderek de zorlaşıyor. Yolumuzu ayırdığımız kişiler de oluyor. Diğer firmalar bizden ayrılan personeli havada kapıyor.”

------------------------------

Kadın sürücü istihdamı

“Şu an bünyemizde 6 kadın sürücümüz var. Sayıyı arttıramıyoruz, çünkü talep alamıyoruz. Arttırmak istiyoruz. Benim de içinde bulunduğum İT0.22 No’lu Meslek Komitesi ile bu konuda kararlar alındı. İTO’nun, Ticaret Üniversitesi’nin sürekli bir eğitim merkezi var. Onlarla işbirliği geliştiriyoruz ve servis taşımacılığında kadın sürücü sayısının arttırılması için eğitim paketi hazırlıyoruz.”

------------------------------

Gürsel Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Levent Birant ile söyleşimizi Kartal’daki Merkezinde Muammer Başkan ile birelikte gerçekleştirdik. Erkan YILMAZ