TÖHOB Hatay Bildirgesi yayınlandı

Türkiye genelindeki özel halk otobüsü kuruluşlarını temsil eden Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği (TÖHOB) tarafından düzenlenen “TÖHOB Hatay Bölge Toplantısı” 26-28 Ocak günlerinde Harbiye Grand Boğaziçi otelde yapıldı.

Toplantıya TÖHOB üyesi 32 kuruluştan 93, bölgeden üyeliğe davet edilen 9 kuruluştan 22 kişi olmak üzere toplam 115 kişi katıldı. Etkinlikte konuşmacı olarak 6 akademisyen ve bürokrat uzman ile sektör basını temsilcileri yer alırken Anadolu ISUZU ve Kentkart firmaları sponsor oldu.

Açılış oturumunda TÖHOB Genel Sekreteri Onur ORHON, Hatay Özel Halk Otobüsleri Kooperatifi Başkan Vekili Muhammed KARASOLAK, Anadolu ISUZU Pazarlama Direktörü Fatih TAMAY, Kentkart Proje Müdürü Mustafa ÇETİN, Hatay Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Serdar GÜVEN katılımcılara hitap etti.

Bilimsel oturumlarda, İETT İşletmeleri Genel Müdürü Arif EMECEN, Hatay Trafik Denetleme Şubesi Müdürü Osman BAYAR, TOBB Sektör Meclisi Akademik Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Kemal KARAYORMUK, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Uzmanı Serkan KOLAT sunum yaptı.

Hatay Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Prof. Dr. Mehmet MADEN, Antakya İlçe Belediye Başkan Yardımcısı Mehmet Cengiz ÖZGÖZ, İETT Ulaşım Daire Başkanı Hasan İÇEN, İETT Genel Müdür Danışmanı İslam GÜMÜŞ’de toplantıda hazır bulundu. TÖHOB Hatay Bölge Toplantısı’na başta İstanbul olmak üzere Adana, Kayseri, Çanakkale, Aydın, Diyarbakır, Mardin, Sivas, Gaziantep, Çankırı, Manisa, Erzincan, Balıkesir, Adıyaman, Osmaniye, Niğde, Elazığ, Zonguldak, Bitlis, Van, Erzurum, Kırıkkale, Çorum illerinden özel halk otobüsü temsilcileri katıldı.

Özel halk otobüsü işletmeciliğinin gelecekteki sürecine ışık tutmak amacıyla düzenlenen bu etkinliğe ilişkin sonuç bildirgesi, kamuoyunu bilgilendirmek üzere ekte paylaşılmaktadır. Saygılarımızla.

TÖHOB HATAY BÖLGE TOPLANTISI SONUÇ BİLDİRGESİ

Hatay’da 27 Ocak 2017 Cuma günü gerçekleştirilen TÖHOB Bölge Toplantısı kapsamında yapılan sunumlar ve değerlendirmeler sonucunda, aşağıdaki konularda görüş birliği sağlanmış, bu alanlarda yürütülen çalışmaların sürdürülmesi düşüncesi genel kabul görmüştür.

Toplantıya katılan temsilcilerin tamamı, 4736 sayılı kanun kapsamında kentiçi toplu taşımada ücretsiz gerçekleştirilen yolculuklara ilişkin sorun ve serzenişlerini dile getirmişlerdir. Bu şikayetler aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir.

ÜCRETSİZ YOLCULUKLAR

Ücretsiz yolculukların bir sınırı olmaması,

Buna bağlı olarak hak sahibi kişilerin çok sayıda yolculuk yapması,

6637 sayılı kanun kapsamında sağlanan aylık gelir desteğinin bu yolculukların en fazla üçte birini karşılaması,

Her türlü işletme giderlerinin artmasına rağmen 2015 Nisan ayının koşullarında belirlenen rakamın üçüncü yıla girilmesine rağmen aynı kalması,

Hak sahiplerinin kartlarını üçüncü şahıslara usulsüz kullandırması,

Aylık gelir desteği ödeme sisteminin hakkaniyetli, adil ve eşit olmaması,

Aylık gelir desteğinin çok taşıyanla az taşıyanı aynı görmesi,

Sisteme yönelik bu şikayetlerin yanı sıra bir de ödemelere yönelik sorunlar gündeme taşınmıştır. Bunlar sıralanacak olursa aşağıdaki noktalar öne çıkmaktadır.

 Belediyeler boyutunda farklı işlemler yapılmaktadır.

Bazı belediyeler % 1 oranında dayanağı açıklanmayan kesinti yapmaktadır.

Bazı illerde defterdarlıklar belediyelerin genel borçlarına mahsuben kesinti yapmaktadır.

Maliye Gelir İdaresi Başkanlığı bu ödemelerden taşımacıların vergi borçları varsa kesilmesini istemektedir.

Kanunda açıkça belirtilmesine rağmen aylık gelir desteği ödemeleri düzenli yapılmamaktadır.

Yazışmalar nedeniyle sorun yaşanan illerle ilgili zamanında bilgi akışı gerçekleşmemektedir.

Kanunun uygulanması ile ilgili yürütmenin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan İçişleri Bakanlığı’na devredilmesi söz konusudur. Bu bürokratik değişiklik nedeniyle de ödemelerin kesintiye uğraması endişesi taşınmaktadır.

Sistemin yetersiz kurgulanması nedeniyle şoförler engelli, yaşlı, emekli düşmanı pozisyonuna düşürülmektedir.

BELEDİYELERİN YAKLAŞIMI

Türkiye kentlerinde yaşayan nüfus oranının % 70’leri aşması nedeniyle kentiçi ulaşım ve toplu taşımanın ön plana çıkmaya başladığı gözlenmektedir. 1984 yılında 3 il ile başlayan büyükşehir sistemi günümüzde 30 belediyeye ulaşmıştır.

 Büyükşehir belediye olanaklarının genişliği sonucu her kentte verimliliğe bakılmadan raylı sistem projeleri devreye sokulmaya çalışılmaktadır. Buna bağlı bazı belediyelerin var olan özel halk otobüsü işletmelerini çeşitli kanallardan taşımacılıktan yıldırmaya, çekilmeye zorladıkları görülmektedir. Ayrıca var olan belediye otobüs filoları büyütülmek suretiyle özel taşımacılarla rekabet yapılmaktadır.

Bugünkü ortam ve koşullarda kentiçi yolcu taşıma ücretlerinin sosyal politikalar gözetilerek belirlenmesi, gelir gider dengesizliğini artırmakta, bu da özel taşımacıların sürdürülebilirliğini korumalarını güçleştirmektedir.

YASAL TANIM

Yıllardır özel halk otobüsü olarak adlandırılan sistemin mevcut yasal çerçevede herhangi bir tanımı bulunmamaktadır. Özellikle 2918 sayılı kanuna özel halk otobüsü tanımı eklenmesi ve özel halk otobüsü sistemi kurallarının ülke genelinde ortak bir statüye yerleştirilmesi için kimlik ihtiyacı bulunmaktadır.

Bütün bu tablo karşısında özel halk otobüsü taşımacı temsilcisi, TÖHOB üyesi kuruluşlar olarak aşağıdaki önerilerin sonuç bildirgesi olarak belirlenmesi, yetkili kuruluşlar ve kamuoyu ile paylaşılması uygun görülmüştür.

Ücretsiz yolculuklara ilişkin yönetmelik kapsamında “KULLANAN ÖDER” yaklaşımında, yolculuk (biniş) başına bir ödeme sistemi tesisi için ilgili bakanlıklar nezdinde girişimde bulunulması sürdürülmelidir.

Sistemin adil, eşit ve hakkaniyetli olması için her aracın kapasitesi de dikkate alınarak taşıdığı yolcu karşılığı gelir desteği alması sağlanmalıdır.

İstatistiki verilerin de elde edilmesi amacıyla uygulamanın elektronik bilet işletmeciliği uygulanan yerleşimlerde başlatılması sağlanmalıdır.

Özel halk otobüsü kimliği ve yasal tanımı konusunda çeşitli platformlarda bugüne kadar yürütülen çalışmalar, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla sürdürülmelidir.

Belediye bütçelerinden her türlü sübvanse olanağı bulunan belediye otobüs işletmelerinin yanı sıra özel halk otobüsü işletmelerinin de sübvanse edilmesine dönük yasal düzenleme olanaklarının araştırılması düşünülmelidir.

Akaryakıt fiyatlarının gelir gider dengesine olumsuz etkisi sonucu oluşan mağduriyetin giderilebilmesi, kalıcı sürdürülebilir bir yapı oluşumu için taşımacı esnafı rahatlatan idari ve mali düzenlemeler yapılmalıdır.

Elektronik bilet işletmeciliği yapan kamu veya özel kuruluşların bağlı bulunacağı idari bir yapı oluşturulmalıdır.

Kentlerdeki otobüs filolarının oluşumuna yönelik yatırımlarda kriterler belirlenmelidir.

Kamu ve özel otobüs filoları birbirleri yerine özel oto yolculuklarının azaltılması yönünde çaba göstermelidir.

Özel halk otobüslerinin sesini duyuracak, onlar adına mücadele edecek tek kuruluş Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği görülmelidir. Başka arayışlara gerek olmadığı bilinmelidir.

Daha güçlü, daha etkin bir TÖHOB için mutlaka üye sayısının artırılmasına yardımcı olunmalıdır.

Üyelik yükümlülüklerinin yerine getirilmesine özen gösterilmeli TÖHOB merkezi ile daha sık iletişimde bulunulmalıdır.

KATILAN İLLER

İstanbul, Adana, Kayseri, Çanakkale, Aydın, Diyarbakır, Mardin, Sivas, Gaziantep, Çankırı, Manisa, Erzincan, Balıkesir, Adıyaman, Osmaniye, Niğde, Elazığ, Zonguldak, Bitlis, Van, Erzurum, Kırıkkale, Çorum, Hatay.

HALK OTOBÜSÇÜLERİNİN GÜNDEMİ: ÜCRETSİZ TAŞIMA SORUNU