System Transport - Taşkın Arık: Turizm taşımacıları can çekişiyor. Bakanlık acil kararlar almalı

Röportaj: Erkan YILMAZ

Turizm Taşımacıları Derneği Başkan Yardımcısı ve System Transport Yönetim Kurulu Başkanı Taşkın Arık ile şirket merkezinde bir araya geldik. System Transport, 20 yılı aşkın süredir turizm taşımacılığı alanında hizmet veriyor. Şu anda filosunda 70’e yakın özmal araç var.

Geçen yıla göre yüzde 30 düşüş var

Taşkın Arık’a, 2024 yılının son günlerinde yaptığımız röportajda, “2024 yılı zor bir yıldı, 2025 daha zor olacak” açıklamasını hatırlattık ve Taşkın Arık’a ilk olarak yılın ilk çeyreği nasıl geçti sorusunu yönelttik… “Ülkemizin şu andaki konektörü ve gidişatı çok kötü. Geçen yıla göre, ilk 3 ayda, ciroda yüzde 30 düşüş var. Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek’in ‘enflasyonu düşürmek için iç piyasada talebi kısmalıyız’ yönündeki açıklamaları da enflasyondaki artışı henüz engellemiş değil. Şu anda, iç turizm anlamında vatandaşlar pahalılıktan dolayı bir yere gitme planı yapamıyor, dış turizm anlamında ise ülkemiz çok çok pahalı duruma geldi. Bu durumun getirdiği çok büyük bir olumsuzluk var. Enflasyonun düşmesi gerekiyor ve bunun için de iç piyasadaki talebin kısıtlanması gerekiyor. Biz de ‘buna tamam’ diyoruz. Ancak atılması gereken bir adım daha var.  Sayın Bakan Mehmet Şimşek, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na diyecek ki, “Ben bu tür bir kısıtlamaya gideceğim. Sen de düzenlemelerini tekrar gözden geçir. Piyasa dengesini koru.” Bunu demesi gerekiyor, çünkü iş olmayınca dışarda çok fazla araba olacak ve piyasa dengesi bozulacak. Burada kurumsal yapıda hizmet sunan, vergi veren, istihdam yaratan firmalar da büyük ekonomik zararlar görecek. Vergi veremeyecek, istihdam kayıpları yaşanacak. Bu yüzden de bu zararların önlenmesi için Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde yeni düzenlemeler yapması bir zorunluluk haline gelecek” dedi. 

------------------------------------

Turizm taşımacıları iflasın eşiğinde. Taşkın Arık, sektörün ağır kayıplar yaşadığını belirterek, 'Bakanlık acil adım atmazsa şirketimi kapatırım' uyarısında bulundu. Mevzuat düzenlemesi ve denetim şart.

------------------------------------

Bakanlık acilen yeni kararlar almalı

Ulaştırma Bakanlığı’nın acilen yeni kararlar almasının büyük önem taşıdığına dikkat çeken Taşkın Arık, “Bu kararlar arasında geçici bir süre ile belge verilmesinin durdurulması, özmal kapasite şartının 75 koltuktan 150-200 araca kadar arttırılması, özmal kapasitesini dolduramayanların belgesinin iptalinin sağlanması ve kiralık araç düzenlemesinin iptali yer alıyor. Kiralık araçlarda ise şu yönde de bir adım da atılabilir: Firmalar yaptıkları iş bağlantıları ile ilgili sözleşmelerini Bakanlığa sunarak geçici süreyle herhangi bir sınır olmadan iş talebine göre kiralık araç çalıştırma hakkı alabilmeliler. Her firma için ayrı bir uygulama olabilir; özellikle Antalya için bu çok katkı sağlar” dedi.

------------------------------------

“Sektör çökerken sessizlik hâkim. Taşkın Arık, kayıt dışı taşımacılıkla mücadele edilmediğini belirtti: ‘Vergi vereni değil korsanı koruyan sistemle devam edemeyiz, şartlar eşitlenmezse sektörden çekilirim.'

------------------------------------

Kurumsal firmalar büyük zarar görüyor

Piyasanın bozulmasında, özellikle kiralık araçların önemli bir unsur olduğuna dikkat çeken Taşkın Arık, “D2 belgesine kiralık olarak kaydedilen araçların nerede çalıştığı, hangi faturayı kestiğinin takip edilmediği bir durum var. Yaşanan ekonomik zorluklar, insanları bu tür kayıt altında çalışmayan, fatura kesmeyen daha ucuz hizmet veren taşımacılara yöneltiyor. İstanbul Havalimanı etrafında bu tür çalışan yüzlerce araç var. 650-750 TL’ye transferler yapılıyor. Bu durum acentelerin de işlerine geliyor. Oysa ülkemizin yaşadığı zorlukların çözümünde vergi toplanması ve istihdam yaratılması da, istihdamın korunması da öncelikli olmalı. Şu an benim şirketim gibi kurumsal yapıda olan firmalar büyük ekonomik zararlar görüyor. 2024 yılında 90 milyon TL civarında yatırım yaptık. Bu yılın ilk 3 ayında yatırım miktarımız 38 milyon TL’yi buldu. 60 dolayında çalışanımız var. Bunların SSK’sı var. Biz artık dönemsel personel alımına başladık. Bu daha önce hiç olmazdı. Bu kadar ağır yükleri taşırken bir de kontrolsüzlüğün getirdiği bir yapının mağduru olmak çok üzücü. Bakanlık belge veriyor ama denetlemiyor” dedi.

8 ay iş yapabiliyorduk, artık bu imkan yok

“Önceki yıllarda, İstanbul’da 8 ay iş yaparken şu anda iş yapamıyoruz” açıklamasını yapan Taşkın Arık, “Bu yıl Ocak-Şubat’ta iş yoktu. Mart ayı Ramazan ile geçti. Nisan ayının ilk haftası bayramdı. Nisan 15 ve Haziran sonu iş olabilir. Ondan sonrasına yönelik iş yok. Önümüzü göremiyoruz. Eskiden pasta büyüktü. Şu anda pasta yok. Olmayan pasta peşinde, bir yükün ağırlığı altındayız. Artık kongre turizmi de İstanbul’da olmuyor. İstanbul çok pahalı hale geldi. İstanbul’da 1 gece konaklatacağına Kıbrıs’ta aynı fiyata 3 gün konaklatabiliyor. Ülkemiz zor bir dönemden geçiyor. Hepimize düşen sorumluluklar var. Kabul ediyoruz. Ama bunu yaparken bizim şirketlerimizin de ayakta kalması ülkemiz içinde önemli” dedi.

Asıl sorun belgeli korsanlar

Karayolu Taşıma Kanunu’nda idari para cezalarının arttırılmasının da yaşanan sıkıntılara çözüm olmayacağını vurgulayan Arık, “Havuzun içindekilere, kayıt altındaki firmalara bakılıyor. Ama gözden kaçan D2 belgesine kiralık olarak kayıtlı sözleşmeli taşıtların yarattığı sorunlar ve kayıt dışılık. Onlar UETDS’ye yolcu bilgilerini giriyorlar, ama fatura yok ortada. Kendi nam ve unvanları adına da fatura kesemezler zaten. Kayıtlı olduğu belge sahibi şirkete kesmeleri gerekiyor” dedi. 

Faturalar UETDS’ye girilmeli

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın UETDS sistemini artık farklı bir seviyeye taşıması gerektiğini belirten Taşkın Arık, “Bu sistem, ilk etapta anlatılırken kazanımları dile getirildi. Ama birçoğu hayata geçmedi. Yolcu bilgisi girmek midir sadece bu sistemin amacı? Hep dile getirilen sistemin, Hazine ve Maliye Bakanlığı’yla uyum sağlayacağı, faturaların da sisteme işleneceği yönündeydi. Ama yıllar içinde bu tür adımlar bir türlü atılmadı. Buradan bir kez daha, özellikle, Bakanlık yetkililerine sesleniyorum: UETDS sisteminde faturalar da işlensin ve kayıt dışı taşımacılık bu şekilde önlensin. Yoksa D2 belgesine kayıtlı sözleşmeli taşıtlar yüzünden piyasa allak bullak şu anda” dedi.

------------------------------------

Turizm taşımacıları darboğazda. System Transport Başkanı Arık, ‘Ciro düştü, yatırım zarar yazıyor. Devlet düzenlemezse kurumsal firmalar batacak. Ya önlem ya iflas!’ diyerek çağrısını yineledi.

------------------------------------

Adım atılmazsa şirketimi kapatacağım 

“Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü, adında yer aldığı gibi ‘düzenleme’ görevini bir an önce yapmalı” açıklamasını yapan Taşkın Arık, “Bakanlık, piyasada yaşanan ekonomik zorluklar ve taşımacılığın sorunlarını çözmek adına adımlar atmakta geri kalıyor. Bizim gibi kurumsal firmalar ölüyor. Biz can çekişiyoruz. Ben, bu işi ne kadar devam ettirebilirim, bilmiyorum. Yarın şirketi küçültürüm, sektörden de çekilebilirim. Bitiyoruz. Bizi düşünen, sahip çıkan yok. Bakanlık yetkililerine net olarak şunu ifade edeyim: Bakanlık, hızla, bu adımları atmazsa şirketimi kapatacağım. Bizim yaşama şansımız kalmaz böyle giderse. Devlet sürekli yeni vergi yükü getirirken, beni kayıt dışı çalışana karşı korumuyor. Bizi yem etmesinler. Biz niye bu oyunun içinde kalıp da savaşalım ki. Bizim rekabetimiz hizmette olmalı. Biz vergi veremez, istihdam yaratmazsak, 2 araba alan taşımacıya beni vurduracaksan ne anlamı kalacak. Yaşanan bir mağduriyette firmalar bunu karşılayacak güçte olmalı. Bir işin yapılabilmesi için liyakatin olması gerekiyor. Bakanlık ya vergi vereni, istihdam yaratanı seçecek ya da kayıt dışıları seçecek. Ben sermayemi legal korsanlara yedirmem. Ya koşullar eşit olacak ya da yol ayrımındayız artık. Şu anda hiçbir şey doğru şekilde yönetilmiyor, uçuruma doğru gidiyoruz” dedi. ■

System Transport Yönetim Kurulu Başkanı Taşkın Arık ile şirket merkezinde bir araya geldik. Turizm Taşımacılığının sektörel sunları konusunda söyleşi yaptık. Erkan Yılmaz