Yeni Yönetmelik ve talepler
Bayram sonrasında yolcu talebi ve gerçekleşen seferlerin doluluk oranlarına baktığımızda tamamen dolu olarak yapılan sefer yok. Bu hem İstanbul çıkışlı hem de İstanbul’a dönüşler için geçerli. Eski yıllarda Ağustos ayı otobüsçünün en dolu ve en çok sefer yaptığı bir dönemdi. Şu an uzak mesafeleri bir tarafa bırakın kısa hatlarda, yazlık bölgeleri dahi tam dolu şekilde seferler yapılamıyor.
Bu süreçte mazot fiyatlarındaki gerileme bilet fiyatlarına da yansıdı. Her bölgede bu yansıma çok çeşitli şekilde olsa da yüzde 20-25’ kimi yerlerde ise yüzde 30 bilet fiyatları geriledi. Mazot fiyatları düştü ama otobüs bilet fiyatları düşmedi algısı doğru bir tespit değildir. Aslında mazot fiyatları gerilese bile diğer maliyet kalemlerinde artışlar devam ediyor. Araç bakımı, sigorta, yedek parça, lastik, işyeri kiraları ve asgari ücrette yapılan zamlarla birlikte sektör mensupları yüksek maliyetlerle mücadele ediyor.
Kış sezonunda seferler düşecek
Okulların açılmasına 1 ay gibi bir süre kaldı. Okullar açıldıktan sonra artık tamamen düşük sezona giriş yapacağız. Bu süreç otobüsçünün gerçekten birlikte hareket etmesi gereken bir dönem olacak. Çünkü pandemi sonrasında yaşanan ekonomik sıkıntılarla otobüsçülük sektörü çok ağır yaralar aldı ve bu yaralarını sarma fırsatını da bulabilmiş değil. Eylül’den sonra birçok firma geçmiş yıllardaki kış sezonundaki seferleri yapma imkanı bulamayacak.
Yüksek cezalar ödeniyor
Yaz sezonunda artan maliyetlerle bilet fiyatlarında mecburen artış yapmak zorunda kalan otobüsçüler, bu fiyatları genelde de uygulama imkanı bulamadı. Bakanlık yeni tarifeleri onaylamadı. Firmalar çok ciddi cezalarla karşı karşıya kaldı. 150 ceza puanını aşan firmalar belge iptali gibi bir durum yaşamamak için mecburen sıkıntı içinde olmalarına rağmen cezaları ödemek durumunda kaldılar.
Sektörümüzün mevzuat kaynaklı yaşadığı bu tür sorunlara çözüm bulabilmek ve sektörümüzün işleyişine katkı sağlayabilmek için Yeni Yönetmelik ile ilgili uzun süredir çalışmalar sürüyor. Yeni Yönetmelik yayınlanmadan önce son bir kez Bakanlık yetkilileri ile 14 Eylül’de Çalıştayda bir araya geleceğiz.
Yeni Yönetmelik
Öncelikli konuların başında zaten sıkıntı içinde olan sektörün karşılaştığı bu cezalar olacak. Ceza puanlarının iki kat artırılmasını ve firma faaliyetinin durdurulmasının olmamasını talep edeceğiz. Devletin denetleyici ve uyarıcı olması gerekiyor. Her sektör artan maliyetleri günlük olarak iş sürecine yansıtırken sektörümüz bunu yansıtmak için Bakanlığa başvuruyor, onay alamadığı için de ceza ile karşı karşıya kalması doğru değil.
Kiralık özmal oranları
Sektörümüz yeni yatırım yapmakta zorlanıyor. Belgelere kayıtlı özmal araçların yaş şartının 12’den 15’e çıkarılması, D1’deki özmal kiralık oranının 1 özmala 4 kiralık, B1’e 2 özmala 1 kiralık, D2 belgelerde 1 özmala 3 kiralık olması gibi talebimiz var. Burada kısıtlamanın kaldırılması gerektiğine de inanıyorum. Çünkü maliyetler çok yüksek, şoför bulmak çok zor. Ancak araç sahibi olarak sektöre girilmesi çok daha mümkün olabilir. Bireyselci kendisi çalışabiliyor.
Elektronik bilet satışına yönelikte düzenleme yapılması önemli. e-F1 belgesi var. Bu belge F1’e göre farkı sınırsız firmanın biletinin elektronik ortamda satışına imkan tanıması. F1 belgesi ile en fazla 10 firmanın bileti satılabiliyor. e-F1 belgesinin de tanımının tam anlamıyla oluşturulması gerektiğine inanıyoruz. Şu an elektronik bilet satışında pazarda tekelleşme oluşmuş durumda. Bu yapının daha sağlıklı işleyebilmesi için düzenlemelere ihtiyaç var. ■
