Bankacı turizm taşımacısının gelirine ortak oldu

RÖPORTAJ: CANER ÖZCAN

11 yıldır turizm taşımacılığı alanında hizmet veren, filosunda 50 araç bulunan System Turizm sahibi Taşkın Arık ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. 2015 yılında, kötü geçen bir yıla rağmen, yüzde 25 büyüme sağladıklarını söyleyen Arık, “Firma olarak büyük projelerde yer almamızdan dolayı yüzde 25 büyüme sağladık. 3,5-4 milyon TL’lik araç yatırımı yaparak, 15 aracımızı değiştirdik” dedi. 

Büyük projelerin sonucu 

Büyük projelerde yer almalarının kendilerini, kötü geçen yılın içinden çekip çıkardığını, bundan dolayı da yüzde 25’lik bir büyüme yakaladıklarını vurgulayan System Transport Sahibi Taşkın Arık, “Cirosal anlamda yüzde 25 büyüme gerçekleştirdik. Yıl içinde yaşanan iki seçim, siyasi belirsizlik piyasayı çok ciddi etkiledi. Firma olarak büyük projelerde yer almamızdan dolayı olumsuz etkiden sıyrıldık ve yüzde 25 büyüme yakaladık. Yoksa biz de böyle bir büyüme beklemiyorduk. 2015 yılında 3,5-4 milyon TL’lik araç yatırımı yaptım. 15’e yakın aracı değiştirdim. Filoda toplam 50 özmal ile çalışıyorum” diye konuştu. 

2015 yılında turizm taşımacılarının en büyük sıkıntısının iş yapsa da parasını alamamak olduğunu vurgulayan Arık, “2015, turizm taşımacıları açısından kayıp bir yıldı. İş yapan da parasını alamadı. 4-5 ay sonra taksit taksit, azar azar almak bizi çok yordu. Gelirimizi bankacı ile paylaştığımız bir yıl oldu. Bankacı benim ortağım oldu. Seçimlerin buna etkisi çok oldu. Haziran ayı ile beraber Ekim ayının sonuna kadar bunalımdı. Ondan sonra toparlanma, derken yıl bitti. Biz hala alacak peşinde koşuyoruz. 2015 sevimli bir yıl olmadı. Turizm taşımacılığında, 2014 yılına göre Rusya ve Çin pazarlarının da etkisi ile yüzde 70 daralma yaşandı” diye konuştu.

Rusya ile yaşanan kriz, Çin’den gelen ‘Türkiye’ye gitmeyin’ uyarısı ile birlikte 2016 yılının durağan bir yıl olacağı öngörüsünde bulunan Arık, yeni yıl ile ilgili bir hayli karamsar sözler sarf etti: “2016 araç yatırımı yapılacak zaman değil. Şirketini büyütemediğin, yeni bir araba alamadığın, sadece elindeki arabayı değiştirebileceğin durağan bir yıl olacak. 2016 yılında A’dan Z’ye hizmet sektöründekiler kendilerini çok ciddi şekilde korumalı. Korumazsak patır patır döküleceğiz. Ben firma olarak 2018 yılına hazırlıyorum kendimi. 2016 benim için yok. Başladı ve bitti. Herkese diyorum ki 2016 yılını geçen, sınıfı geçmiş demektir. 2016 yılını herkesin geçeceğine inanmıyorum. Sektörün 2017 yılının ilk yarısına kadar sıkıntılar yaşayacağını düşünüyorum. 11 yıllık bir firmayız. Planlı bir büyüme yaptık. Nisan ayında şirketimiz rahatlıyor. Şuna dua ediyorum; borçlarım Nisan ayında bitiyor, eğer ki Eylül veya Ekim ayında bitseydi, bu şirket batardı ben de Giresun’a, memlekete fındık toplamaya giderdim.” 

Vize uygulaması problem değil 

Türkiye’nin Haziran 2016 tarihinden itibaren Avrupa Birliği dışındaki 89 ülkeye vize uygulamaya başlanacak olmasını yorumlayan Arık, “Avrupa Birliği bize, ‘Avrupa Birliği ülkelerine geçiş sağlayacaksın’ diyor. Bu normal bir karar. Bunda korkulacak bir durum yok. Vizesiz seyahatin sona ereceği ülkeler arasında en büyük beklentimiz Rusya’dandı. Rusya ile ilişkiler bozuldu. Rusya dışındaki diğer ülkeler, olsa da olur, olmasa da olur. Bu kararın hiçbir sıkıntısı olacağını düşünmüyorum” ifadelerini kullandı.

Çözüm kooperatifleşmekte 

Arık, turizm taşımacılarının yüzde 80’e yakının borçlu olduğunu, bu borçları azaltmanın, firmanın riskini azaltmanın yolunun firmaların birleşmesinden geçtiğini söyledi: “Sektörde bu kadar borçlu firma, iyi bir şey değil. O yüzden akıllı olan turizm taşımacısı birleşir. Arabasının riskini atar. Birleşmezlerse, büyük firmaların inişi sert olur, küçük firmalar kaybolur gider. Riski bölmek lazım. 20-30 otobüsü olan firmalar bu işi çeviremeyecek. Hep söylüyorum, İstanbul Turizm Taşımacılar Kooperatifi kurulması lazım. Herkesin oraya, hissesi değerince arabalarını bırakmaları lazım. 2003-2004 yılındaki fiyatları kullanıyoruz o zaman mazot 2 liraydı,  şimdi ortada” dedi.

350 koltuk şartı getirilmeli 
D2 belge sayısının arttığını, sektöre ilginç girişler yaşandığını dile getiren Arık, “Sektöre durmadan giriş var. Bu sağlıklı bir yapı değil. D2 belgesi alınırken firmada en az 300-350 koltuk şartı aranmalı” dedi. 

TTDER Türkiye’yi kucaklamalı 

Firma sahiplerinin Turizm Taşımacılar Derneği’ne daha fazla sahip çıkması gerektiğini belirten Arık, “Güzel bir derneğimiz var: Turizm Taşımacıları Derneği, firma sahipleri orada daha çok aktif olmalılar. D2’li firmalar TTDER etrafında birleşmeli. Oraya gelmeli, orayı sorgulamalı, oradan beklentilerini devamlı bildirmeli, susmamalı, kaçmamalı. Niye kaçıyorsun, TTDER hepimizin. Bu derneğin önce federasyon, ondan sonra konfederasyon ve devlete baskı yapıp ‘birlik’ olması gerekiyor. Türkiye’nin tamamını kucaklayacak yapıda olmalıyız. Bizim bundan sonra daha çok savaşmamız gerekiyor, çünkü sektör elden gidiyor. Sümer Amca olmasa biz hep bitmiştik, iyi ki o var, bizi birleştirdi. Ama artık onun da onursal başkanımız olması gerektiğine inanıyoruz. Onun tecrübesi ve bizim enerjimizle beraber hareket etmeliyiz” dedi. 

Turizm taşımacıların park cezaları, KDV tevkifatı gibi sorunlar yaşamaya devam ettiğini belirterek, havaalanında TÜRSAB tabelası olmadığı için 3 bin 500 lira ceza yediklerini vurgulayan Arık, “Turizm taşımacılarının çoğunda TÜRSAB belgesi oldu. Biz acenteci değiliz, ama baskı yapıla yapıla acenteci olduk. Bu sektöre sahip çıkılmadığı için bunlar oldu. 41 bin lira acente parası verip acente belgesi aldım. Ben acente belgesini ne yapacağım, benim işim değil ki o” dedi.

Devletin turizm taşımacılarını Rusya’nın bildiği kadar anladığını iddia eden Arık, “Tevkifat denen sorunumuz var, hala çözülemedi. Her tarafta ceza yiyoruz. Minibüs ile 200 liraya tam gün çalışıyoruz, 150 lira ceza ödüyoruz. Acenteye söylesen, ‘orada durmasaydın’ diyor. Turizm taşımacılarına gereken önem verilmiyor. Otelciler turizme hizmet veren restoranlar, turizm taşımacıları ve acentelerin bir arada olması gerekiyor. Hizmeti veren bileşenler birbirine sahip çıkmıyor. TÜRSAB’ın taşımacıya sahip çıkması gerekiyor. Bize dağdan gelmişiz muamelesi yapılıyor” dedi. ■