İste Yeni Yönetmelik

HAZIRLAYAN: Dr. Zeki DÖNMEZ

Yeni Karayolu Taşıma Yönetmeliğindeki, taşımacıları yakından ilgilendiren önemli değişiklikleri yetki belgesi sahiplerinin kolaylıkla takip edebilmesi için faaliyet türlerine ve yetki belgelerine göre özetle veriyoruz. Burada yetki belgesi türlerinde pek az değişiklik yapılarak eski belge türlerinin korunduğunu önemle belirtelim. Ancak M2 ile M3’ün ve G3 ile G4’ün birleşmesinin ötesinde belgelerin alınma şartlarında, belge ücretlerinde, kullanılacak taşıtların yaş şartlarında ve sözleşmeli taşıt kullanım oranlarında önemli değişiklikler olduğunu belirtelim. Bir de Yönetmeliğin kapsam dışılık ve tanımlar maddesinde önemli değişiklikler var.

Yolcu taşımacılığı yetki belgeleri 

A otomobille yolcu taşımacılığı: Tarifeli taşıma yapılamayacak. Yurtiçi belgesi olan A1’e 20 araç kaydedilebilecek, ancak kamu dışında taşıma hizmeti verilemeyecek. Eski belge sahiplerinin hakları süre sonuna kadar devam edecek. A2’ler, aynı sınır kapısında hizmet verecek ve yaş sınırı 8 olacak.                                  

B ve D otobüsle yolcu taşımacılığı: B’lerdeki 20 yaş sınırı kaldırıldı. D1’de sözleşmeli taşıt kullanım oranı 3 oldu; diğerlerinde aynı kaldı. Taslakta yer alan B2 ve D2’deki otomobil kullanım imkanı kaldırıldı.                                                                     

Otobüslere iç ve dış kamera ile 7 günlük kayıt cihazı takılacak. Yolcu bilgileri B1, D1’de seyahat başlangıcında, değişiklikler ise 30 dakika sonrasına kadar; B2, D2’de seyahatten bir saat önce, değişiklikler ise 30 dakika içinde Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemine (U-ETDS) girilecek. Bunlar için 2019 sonuna kadar süre var.                                                               

D4’le yolcu taşımacılığı: Taslakta Y yapılıp valiliklere bırakmaktan vazgeçildi D4 belgelerinin nasıl verileceğini Bakanlık belirleyecek. Sadece tarifesiz taşıma yapılamaz, hat şart. 19 olan asgari kapasite yaşı 10 oldu. Gerçek kişilerin bir otobüsle belge alımında yüzde 75 indirim var.                                                                                           

Yük ve eşya taşımacılığı yetki belgeleri

C belgeleri: 14 olan asgari kapasite yaşı 15 oldu. Kullanımdaki 20 yaş sınırı kalktı. C2 alımında 11 yerine 10 özmal, 440 ton yerine 400 ton asgari özmal yeterli ve sözleşmeli kamyonet yazılamayacak.        

K belgeleri: K1belgesi alımında gerçek kişilerde 1 özmal 25 ton, tüzel kişilerde 2 taşıt 50 ton asgari kapasite yeterli. K3’te 2 taşıt 35 ton aranacak, 5 bin TL sermaye kalktı. Bu belgelerde 20 olan asgari kapasite yaşı kaldırıldı. K2’de 10 kat finansal kiralamalı taşıt imkanı. Kamyonetle K1, K2’de 1 taşıt yeterli, ODY yok, yüzde 75 indirim.                      

L belgeleri: L1’de 3 taşıt, 75 ton, 75 bin TL., merkezde 500, şubelerde 100 metrekare yer. L2’de 5 taşıt, 200 ton, 30 bin TL., merkezde bin, şubelerde 100 metrekare yer. Asgari kapasite yaşı L1’de 20 kaldı, L2’de 15 oldu. L1’de 20 olan sözleşmeli taşıt kullanım oranı 10 oldu. L2’de 20 kullanım yaş sınırı kalktı, sözleşmeli kamyonet yok.                                              

M belgeleri: M2 ve M3 belgeleri, M3 kapsamlı olarak M2 adıyla birleşti. M3’ler 20 yaş kısıtlamasından kurtuldu. M1’de 3 taşıt 25 bin TL (önceden 12 bin), merkezde 200 m2, şubede 20 m2 yer devam… M2’de 30 taşıt 250 bin TL., 400 ve 20 m2 devam… Sözleşmeli taşıt kullanım oranı M1’de 4’ten 2’ye düştü, M2’de yurtiçi kullanımda 4’ten 5’e çıktı. 

N belgeleri: N1’de 3 taşıt 15 bin TL., merkezde 100 yerine 75, şubede 30 yerine 25 m2 yer… N2’de 8 taşıt 40 bin TL., merkezde 200 yerine 150, şubede 30 yerine 25 m2 yer… 4 olan sözleşmeli taşıt kullanım oranı N1’de 2’ye düştü, N2’de 10’a çıktı. 

P belgeleri: P1’de 5 motorlu taşıt, 12 bin TL., 100 ve 20 m2 yer, 5 eleman… P2’deyse 30 motorlu taşıt, 25 bin TL., 100 ve 20 m2 yer, 30 eleman gerekiyor.

R belgeleri: R1’de 150 bin TL., R2’de 300 bin TL. Bağımsız büro şart. 

T1’de 300 bin TL., T2 ve T3’te 100 bin TL. ile hepsinde 2 bin m2 artı ve yeterli park alanı yeri… Küçük yerlerde 500 m2 yeterli. 

Asgari kapasitenin korunması

Eksiklik 90 gün içinde tamamlanacak, yoksa geçici durdurma var. 5 yılda 630 günden fazla eksiklik yaşanırsa belge iptal edilecek. 

Belge yenileme

Süre bitiminden 90 gün önce başvurulabilecek. Önceki belgeden kalan süre varsa, yeni belgeye eklenecek. Süre bitiminden sonra 540 gün (1,5 yıl) içinde şartlara uyarak yenileme imkanı var. Bazı yenilemeler dahil, belge işlemlerinde elektronik teknoloji kullanılabilecek.

Yeni alınan belge ile hemen faaliyete başlanacak. Öncedenki 6 aylık başlama ve faaliyet sırasında bir yıl ara verme süreleri kaldırıldı.         

Yolcu biletinin adı “Yolcu Taşıma Bileti” oldu. E-bilet mümkün (e-sözleşme yok). Bilete T.C. Kimlik Numarası dahil ek bilgiler (iletişim bilgisi, taşıma ücreti, engelli olup olmadığı) yazılması gerekiyor. Taşıma sözleşmelerinde de T.C. Kimlik Numarası dahil ek bilgiler gerekiyor. 

Sefer iptalinde bilet bedeli geri ödenecek. 

B1, D1’de en az yüzde 40 engelli raporu olmak kaydıyla; 20 koltuk altı otobüslerde 1, 20 koltuk ve üstünde 2 engelli kişiye yüzde 40 indirim. Bunlardan sonrakilere yüzde 30 indirim. 12 yaş altı çocuklara yüzde 30 indirim.  

B2, D2’de 20 koltuk altında 1 kişi bile olabilecek 3 grup; 20-30 koltuk arasında en az 2 kişilik 5 grup; 30 üstünde en az 2 kişilik 6 grup yolcu başlangıç ve bitiş aynı nokta olmak üzere taşınabilecek. Otomobillerde sadece 1 grup taşınabilecek. 

Yurtdışından dönen B2 otobüsü 2 gün içinde çıkış yapamayacak. 

Bagaj etiketi 2 parçalı olacak, biri yolcuya diğeri eşyaya verilecek. 2019 sonuna kadar bu etiketlerin elektronik olarak eşleştirilmesi düzeni kurulacak. 

Özmala göre hat verilmesi listesi kaldırıldı. Taşıt imkanlarına göre hatlar verilecek. B1’de hatlar takip edilip düzeltme yapılacak. Taşımacılar, partner firmalarının hareketlerinden sorumlu olup ceza alabilecek. 

Yük taşıma

M2 yurtiçi ve M3 uluslararası ve yurtiçi kargo belgeleri M3 kapsamlı olarak M2 adıyla birleştirildi.

G3 yurtiçi ve G4 uluslararası ve yurtiçi kargo acenteleri G4 kapsamlı olarak G3 adıyla birleşti. 

İki nüsha taşıma irsaliyesi şart (elektronik belgeler hariç). 

C2.3, K1.3, L1.2, N1.2, R1.2’de eşya, kabulünden sonra 6 saat içinde U-ETDS sistemine girilecek. L1 ve N2’de eşyalar kontrol edilip kayıtlar 1 ay saklanacak. Bunlar için süre, 2019 sonu. 

Taşıtlar ve şoförler

Sözleşmeli taşıt kaydında, özmal ile aynı cinsten olan taşıtlar kaydedilecek (özmal minibüs ise sözleşmeli de minibüs olacak). Gerçek kişilere ait bazı taşıt sözleşmeleri elektronik ortamda yapılabilecek. 

Sürücü belgesi şartı metinden çıkarıldı. Taslakta kaldırılan sağlık-psikoteknik sağlamlık şartı korundu. İki yıl önce eski KTY’de 66 yapılan şoför yaş sınırı aynı kaldı. 

Terminaller

1. Giriş-çıkış yapan taşıtların plakaları ile saatleri kaydedilecek. 

2. Bu bilgiler 24 saat içinde U-ETDS sistemine yüklenecek. 

3. Terminal işletmecisi bagajlara elektronik kontrol yapacak. 

4. 25 dakikalık parklar her yerde ücretsiz, özel park yeri gösterilmesi bu hakkın kullanımını engellemez ve burada süre en az 50 dakika olur. ‘Yeterli yer yok’ gerekçesi ileri sürülemez, çünkü yeterli yeri olmayan terminallere yetki belgesi verilmeyecek.

5. Terminallere verilecek geçici faaliyet durdurma cezaları, bu sürede çıkış ücreti alınmaması şeklinde uygulanacak. 

Not: 2 ve 3 için 2019 sonuna kadar süre var.

Belge ücretleri

Terminal yetki belgeleri dışında tüm diğer yetki belgelerinde yüzde 50’yi aşan oranlarda belge ücreti indirimi yapılmış. Uyarı sildirme bedeli de düşerken taşıt kartı ücreti yükselmiş. 2018 yılı için eski yönetmeliğe göre önceden belirlenmiş belge ücretleri ile yeni yönetmelikteki belge ücretlerini karşılaştırmalı olarak sunuyoruz.

TSK’ya ait taşıtlarla yapılan taşımalara ilişkin kapsam dışılığa jandarma, sahil güvenlik ve emniyet taşımaları eklenmiş. 

Taslak ile getirilen panelvan tescilli taşıtların kapsam dışılığı taşımanın ve eşyanın ticari olmama şartı eklenerek konulmuş. 

Önceden bazı özel araçlara getirilen kapsam dışılık taslakta değiştirilen şekliyle yer almış.

MSB akaryakıt ikmal ve NATO POL tesislerinin taşıtları kapsam dışı olmuş. 

Üç tekerlekli taşıtlar yerine 2-3-4 tekerlekli motosikletler kapsam dışı yapılmış. 

Tanımlar

Taslaktaki acente listesi, araç takip sistemi (ATS), asgari kapasite, E-Devlet, elektronik belge, elektronik taşıt sözleşmesi, hat çizelgesi, kayıtlı elektronik posta (KEP), panelvan, sayısal takoğraf, servis taşımaları, taşıma sözleşmesi, Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi (U-ETDS) tanımları yeni metinde yer almış. 

Taslakta yer almayan acil durum, elektronik bilet (e-bilet), elektronik fatura (e-fatura), elektronik yolcu listesi (e-yolcu listesi), ev sahibi ülke desteği, hususi taşımacılık, taşıma özel izin belgesi, UKOME, yolcu taşıma bileti tanımları konmuş. 

Eski Yönetmelikte ve taslakta yer alan geçici depolama yeri çıkarılmış. 

Buradaki hususi taşıma tanımı B3, D3, C1 ve K2 gibi belgelerle yapılan taşımanın ticari olmadığı, kendi eşyasının veya personelinin taşınması anlamını içeriyor. 

Yer-mekan uygunluğu

Bir yer veya mekan şartı bulunan hallerde belirlenen alanın kabulü için önce ilgili bölge müdürlüğünden uygunluk tutanağı alınacak. Terminal alanındaki bazı tesisler için belediyeden çalışma ruhsatı şart. Yerlerin uygunluğuna ilişkin koşullar faaliyet boyunca korunacak. 

Uyarma cezaları

İhlallerin cezaları kuralla aynı yere yazıldı. 

Uyarma verilen eksiklik, 15 gün içinde giderilmezse aynı uyarma tekrar verilecek ve bu devam edecek. 

Uyarı başına 60 TL ödenerek sildirmek mümkün. 

Bazı iyi hallerde 20 bonus (uyarı silme) var. 

150’yi geçen uyarılar 15 gün içinde sildirilerek 150’nin altına düşürülmediğinde geçici faaliyet durdurma uygulanacak. Ödeme yapıldığında faaliyete devam edilecek. ■

-------------------------------