Havalimanı yolcuları otobüsçülerin elinden alınıyor mu?

Türkiye’de, genelde seyahatler tüm modlarda artarken havayolunda daha hızlı bir gelişme yaşanıyor. Bu kapsamda, yeni ve büyük havalimanları yeni yerlerinde inşa ediliyor. Bu değişimin karayolu taşımacılığına önemli etkileri olacak. Bunlardan birisi de havalimanlarına yönelik yolcu taşımaları… 

İliçi taşımalar

Havalimanı bir belediyenin sınırları içinde kalıyorsa, buradaki belediye alanı içindeki taşımalar belediyenin yetkisinde. Belediye alanı dışında ise veya belediye alanındaki havalimanından belediye dışına yapılacak iliçi taşımalar, normal olarak D4 yetki belgesini gerektirir. Tabii, bunlara havalimanında fırsat verilmesi şartıyla. 

Büyükşehir etkisi

Büyükşehir sınırları içindeki havalimanlarında tüm iliçi taşımalar belediyenin yetkisinde yapılıyor. Belediyeler bu taşımaları kendileri yapabilecekleri gibi ihaleyle belirli taşımacılara devredebiliyorlar. Büyükşehirlerin artması sonrasında pek çok taşıma bu kapsama girip, Bakanlık belgeli taşıma imkanı iyice azaldı. 

Bu kapsamda Havalimanı-Ordu taşımalarının ihaleyle satılacağı duyuruldu.

İllerarası taşımalar

Havalimanının nerede olduğuna bakılmaksızın buradan diğer illere yapılacak taşımalar normal olarak şehirlerarası (illerarası) taşıma olduğundan Bakanlığın yetki alanına girerler. Bu da D1 ve D4 belgelerine uygun olur. Buralarda otogar/terminal şartının sağlanamaması nedeniyle ancak havayolu-karayolu kombine taşıma mevzuatına uyularak bu belgelerle taşıma yapılabilir. Zor olan bu hal, pek başarılı olamayıp uygulaması yok gibidir. 

Yeni Yönetmelik

Havalimanlarından yapılacak taşımalarda Bakanlığın izni yerine havalimanı işletmecisinin iznini esas alan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün konuya ilişkin yönetmeliği yürürlüğe girdi. Artık sadece bu işletmecinin, neye göre yapılacağı bilinmeyen seçimlerine göre illerarası/şehirlerarası bölgesel hatlarda tek taşımacı rekabetsiz olarak taşıma yapacak. Bunun ihaleyle belirlenmesini engelleyen bir düzenleme de bulunmuyor. 

Önceden belirli taşımacılarca yapılıp sonra Bursa Büyükşehir Belediyesine devredilen Sabiha Gökçen-Bursa taşımaları, bunun bilinen örneklerinden. Keza Kocaeli Büyükşehir Belediyesince yürütülen Sabiha Gökçen-İzmit taşımalarının da bu kapsamda olup olmadığı bilinmiyor. Belediyelerin görünen etkinliği karayolu ticari yolcu taşıma şirketlerinin bu alandan ekmek yiyemediğini gösteriyor. 

Üçüncü havalimanı

Gelecek yıl açılması beklenen bu havalimanında, karayolu taşımacılarının havayolu-karayolu kombinesi şeklinde taşıma yapabilme imkanı pek gözükmüyor. En doğru seçenek olarak, buraya yapılacak bir otobüs terminali/otogar sayesinde tüm otobüsçülerin hem havalimanı yolcularına hem de buraya erişebilecek İstanbullulara şehirlerarası/illerarası taşıma hizmeti sunmaları görülüyor. Gazetemiz bu paralelde adı geçen havalimanına bir otogar yapılmasını önerdi. Bu durumda adil ve rekabetçi yolcu taşımacılığının getireceği terminal/otogar çıkış ücreti havalimanı işletmecisini tatmin edecek mi? 

Bu tatmin olamadığında, havalimanı işletmecisinin Yönetmelikten gelen hakkını kullanıp buradan yapılacak şehirlerarası taşıma yetkisini belirli firmalara devretmesi söz konusu olabilecek. Belirtildiği üzere bu devrin yüksek bedeller karşısında olması beklenebilir. 

Üçüncü havalimanından Trakya yönünde Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale illerine; Asya yönünde Kocaeli, Yalova, Bursa, Sakarya, Düzce, Bolu hatta Ankara ve Balıkesir illerine yönelik taşımalar büyük bir potansiyeli barındırmakta olup bunların hak devri önemli gelirler sağlayabilir. Bunu, bir veya birkaç güçlü firmanın alması da söz konusu olabilir. 

Grup yolcu taşımaları 

Bakanlığın yetki alanından çıkmış görünen Büyükşehir Belediyesi içine yönelik grup yolcu taşımaları halen Bakanlığın D2 belgeleriyle yapılmaya devam ediyor. Gelecekte bunun sürmemesi havalimanlarından Büyükşehir içine yapılacak transferlerin Büyükşehir izin belgesine sahip taşımacılarca sürpriz olmayacak. Keza gerek Bakanlık, gerekse Belediye yetki belgesine sahip grup yolcu taşımacılarının iliçi ve illerarası grup taşımalarında havalimanlarından faydalanmada zorlukla karşılaşmaları, özellikle de ticari işletmeciliği ağır basacak üçüncü havalimanında bazı külfetlerle karşılaşmaları sürpriz olmayacak. 

Başta İstanbul üçüncü havalimanı olmak üzere havalimanlarına yönelik yolcu taşımaları konusunda otobüsçülerin gereken hassasiyeti göstermeleri gerekiyor.  ■


Kocaeli-İzmit Otogarı'ndan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı'na Kocaeli Büyükşehir Belediyesi yolcu taşıyor.