Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan “Ağır Hizmet Araçlarının Olay Veri Kaydedici Sistemine İlişkin Tip Onayı Hakkında Yönetmelik” 18 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik, özellikle otobüs, kamyon ve çekici gibi ticari araçların güvenliğini artırmayı amaçlıyor.
Yeni düzenlemeye göre, 7 Ocak 2026’dan itibaren M2, M3, N2 ve N3 kategorisindeki tüm ağır hizmet araçlarında “olay veri kaydedici sistemi (EDR)” zorunlu hale geliyor. Bu sistem, bir kazadan hemen önce ve sonra meydana gelen teknik verileri kaydederek, olayın nedenlerinin araştırılmasında önemli rol oynayacak.
Hangi araçları kapsıyor?
Yönetmelik,
- M2 ve M3 sınıfı (yolcu taşımacılığında kullanılan minibüs, otobüs),
- N2 ve N3 sınıfı (yük taşımacılığında kullanılan kamyon, çekici gibi ticari araçlar)
için geçerli olacak.
Bu araçların tip onayı alabilmesi için, uluslararası standartlara (BM/AEK Regülasyonu No. 169) uygun bir veri kaydedici sisteme sahip olması şart.
“Araçların kara kutusu” nasıl çalışacak?
EDR sistemleri, kaza anında devreye girerek şu verileri kayıt altına alacak:
- Araç hızı, fren durumu, direksiyon hareketleri
- Emniyet sistemlerinin (ABS, ESP vb.) durumu
- Çarpışma anındaki darbe yönü ve şiddeti
Bu bilgiler, aracın kimliğini veya sürücünün kişisel bilgilerini içermeyecek. Veriler yalnızca yetkili kurumlar ve uzmanlar tarafından analiz edilebilecek.
Veri güvenliği ve yazılım koruması
Yönetmelik, sistemlerde yapılacak yazılım güncellemelerinin de manipülasyona karşı korunmasını şart koşuyor. Kayıtlı veriler, hiçbir şekilde dışarıdan müdahaleye veya değiştirilmeye açık olmayacak.
Veri alma işlemleri yalnızca standart bağlantı noktaları üzerinden yapılabilecek; araç sahibinin veya tamircinin izni olmadan bu bilgilere erişim mümkün olmayacak.
Muayenelerde kontrol edilecek
Yeni dönemde araç muayenelerinde de EDR sistemi kontrol edilecek.
Muayene sırasında:
- Sistemin çalışır durumda olup olmadığı,
- Uyarı lambalarının doğru işlev gösterip göstermediği,
- Yazılımın bütünlüğü
gözlemlenecek.
Bu kontrollerle birlikte, kazaya karışan ticari araçların teknik durumu hakkında daha net bilgiler elde edilebilecek.
AB standartlarına uyum
Yeni yönetmelik, Avrupa Birliği’nin (AB) 2024/2220 sayılı Tüzüğü esas alınarak hazırlandı. Türkiye, bu adımla ağır ticari araç güvenliği konusunda AB standartlarıyla tam uyum sağlamış olacak.
Yürürlük tarihi
Yönetmelik, 7 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.
Yani üreticiler ve işletmeciler için geri sayım başladı.
Uzman yorumu:
Otomotiv sektörü temsilcileri, bu düzenlemenin kazaların nedenlerinin daha hızlı ve doğru şekilde analiz edilmesini sağlayacağını belirtiyor.
Ayrıca, filo sahipleri için araç güvenliği ve bakım takibinde yeni bir dönem başlayacağı vurgulanıyor.
Kaynak: Resmî Gazete – 18 Ekim 2025, Sayı: 33051
Hazırlayan: Taşıma Dünyası
