Algılanan şaşırtıcı bir hareket noktası olarak, hükümet öylesine güçlü bir kamusal baskı ile karşılaşmıştır ki bunun akabinde de Aralık ayındaki kazanın detaylı incelenmesi için rapor hazırlanması izni vermiştir. Rapor hükümetin koyduğu teslim tarihinden 3 ay sonra tamamlanmış ve birçok gözlemci tarafından öngörülenden daha fazla bilgiyi içermektedir. Üretimden sorumlu devlet destekli Çin şirketi tarafından yetersiz test yapılması ve gelişigüzel güvenlik muayenesine sahip olan sinyal ekipmanının baştan savma gelişimi, üretim ve hizmet alanında güvenlik protokol ve denetimindeki ciddi kusurlar ve sorgulanabilir ihale uygulamaları dâhilinde not edilmiştir. Yetersiz idari denetim, düşük güvenlik farkındalığı ve kurtarma prosesinin yetersiz icrası, kazadan sorumlu olduklarından dolayı esasen resmi yetkililer tarafından iddia edilen yıldırım çarpması ile geçiştirilmektedir. Nihayetinde yetersiz kurtarma çabaları ve kazadan 54 resmi devlet yetkilisi sorumlu tutulmuştur. Akabinde resmi görevlilerin zikredildiği güvenlik kontrolleri görevden el çektirme ya da yer değiştirme tedbirlerinin fitilini ateşlemiştir.
Suçun çoğunluğu temelde 3 resmi yetkilide toplanmaktadır. Bunlar; Demiryolu Bakanı (DB) Liu Zhijun, onun yardımcısı Mühendis Zhang Shuguang ve Sinyal ve İletişim Grubunun bir önceki CEO’su ve genel müdürü olan Ma Cheng’dir. Devlet destekli şirket, demiryolu kontrol teknolojisinde özelleştirilmiş ve sinyal ekipmanının üretilmesinden sorumlu kılınmıştır. Hem Liu ve hem de Zhang kazadan önce rüşvet alma suçundan gözaltına alınmış olup halen hapistedirler. Ma Cheng kazadan bir ay önce kalp krizinden dolayı ölmüştür. İş çevrelerinin birçok düşüncesi kazayla ilgili olarak ‘Çin, Wenzhou tren kazası için dünyada üç tane günah keçisi seçmiştir’ ifadelerinde yankılanmaktadır.
Bu tarz çalışmalar kapsamında Wenzhou tren kazası ile örtüşen bir dizi unsur bulunmakta olup buna ilaveten de çeşitli kamusal facialar ile potansiyel olarak alakalı olan unsurlar bulunmaktadır. Bunlar ise yolsuzluk, yönetişim ile ilgili problemler, guanxi ile ilgili karmaşıklıklar, idari şeffaflıktan yoksunluk, kitlesel medya ve sosyal medya sansürleri ile suç motivasyonu ve fırsat örtüşmesi için sıklıkla oluşan durumlar olarak sıralanabilmektedir. Guanxi ve kitlesel sansür hariç bunlar Çin’e has yeni keşfedilmiş unsurlar değildir. Yolsuzluk, yönetişim problemi ve suç fırsatı, 1939 yılında Edwin Sutherland’in ‘beyaz yakalı suçu’ terimini icadından tam 35 yıl önce 1906 yılında Upton Sinclair’in klasiği olan ‘The Jungle’da (orman) mezbaha endüstrisi suçlarından da öte itici güçleri teşkil etmektedir. Bununla beraber söz konusu mevcut durumun neyi gösterdiği, düzenlemeler ve denetimler esnekleştirildiğinde serbest ekonomik kalkınman sahip olabileceği ölçütlerden okunabilir.
1990’ların sonuna bakıldığında, 1997 yılında Ting, Çin’de artan pazar etkisinin ekonomik suçlarda rolünü ilk açıklayan kişi olmuştur. Ting 1997 yılında ‘1990’lardaki pazar reformları, sadece karakteristiklere yoğunlaştıklarından dolayı yolsuzluğu azaltmaz’ dedikten sonra ‘yolsuzluk, politik ve ekonomik değişimlere tepkisel bir davranış biçimidir ve dolayısı ile de sosyal iklimlere göre şekillenmektedir’. Bulgular bu erken dönem çalışması ile örtüşmektedir ve gerçekten de Çin’in ekonomik değişiminde gözlemlenen etkiye çimento desteği, ekonomik cinayetlerde bir yaygınlığa sahip olmaktadır.
‘Siz inanırsınız ya da inanmazsınız ancak ben buna inanıyorum’ (Bakanlık Sözcüsü Wang Yongping; tren enkazının kaldırılmasının arama kurtarma operasyonlarının ilerletilmesi için gerekli olduğuna dair hükümetin açıklamasını ortaya koyar iken, 24 Temmuz 2011).
Devam edecek...
