Çin’de guanxinin yaygınlığı ve etkileri sadece zayıf bir hükümet sistemine ve denetim mekanizmasına ya da bu gibi uygulamalara karşı genel bir sosyal belirsizliğe dayanmamaktadır. Çin’in yüksek hızlı demiryollarının (YHD) kalkınmasının hâlihazırı ile ilgili göstergeler olduğundan dolayı guanxi aynı zamanda altyapı inşasının emsalsiz ivmelenmesi, özelleştirme ve kentleşme dâhil Çin’de ortaya çıkan hızlı sosyal değişimlerden de etkilenmektedir. Bazı yorumcular bu gibi değişimlerin, kabul edilebilir davranış şekilleri olduklarından dolayı guanxi dâhil olmak üzere yolsuzluğu fark eden bir ideolojiye neden olan mesleki etik ve sosyal sorumluluktaki düşüş tarafından karakterize edilen Çin’deki yeni kültürün üretimi olduğunu gözlemlemektedir.
Guanxi; artan refah seviyesi ve Çin altyapısının istikrarlı bir şekilde inşası vaadinin politik meşruiyeti garanti etmesinden dolayı politik aktörler için faydalı görünmektedir. Dahası iş adamları sadece devlet desteğine değil ve fakat aynı zamanda da gelecek yatırımları için iyi göstergelere sahip olan firmalar ve şirketlerini ekonomik olarak büyütme yeterliliğine de sahip olmaktadır. Guanxinin geniş kabul edilirliği, hükümete Çin’de yeterli, güvenilir, güvenli, bütün bir altyapı inşasını hızla ve zamanlı olarak gerçekleştirebilme inancını vermektedir. Çin vatandaşları ve hükümet aktörlerince paylaşılan bu inanç sadece politik meşruiyete odaklanmamakta ve fakat aynı zamanda da iş çevreleri ve politik aktörler arasında guanxinin kök salması ve çöküntünün devamına da imkân tanımaktadır.
Bu gibi bir yolsuzluk davranışının mevcut durum göstergelerinin belirlenmesinden önce guanxinin yapısının ifade edilmesi için bir zaman periyodu boyunca şekillenen kişisel bağlantıları içerdiğinin netleştirilmesi gerekmektedir. Daha önce ifade edildiği üzere guanxi bir paydaş ile diğer paydaş arasında sürekli kayırmaya dayalı alışveriş yolu ile bir zaruretin teşekkülü ile sonuçlanan kişiler arası ilişkidir. Bu ilişki basit bir şekilde batılı ülkelerde geleneksel şekli ile salt bir parasal yer değiştirme işlemi olarak telakki edilmemelidir. Bilakis para dâhilinde bireysel rüşvetten önce bir ilişkinin arttırılmasının yolu olarak çoğu zaman bir hediyeyi de içeren güçlü bir insan unsuruna sahip olmaktadır. Hediye vermenin arkasındaki mantık ise özel bir hediyenin seçilmesi ve bol kişisel itibar edinimidir. Bir kere bir kişi hediye kabul ettiğinde bilahare politik kayırmalar ile geri ödenecek bir minnet uyandırmaktadır. Guanxinin bu aşaması 2011 yılında Ling tarafından vurgulanmış olup kendisi rüşvet vermekten yargılana 100 kişi üzerinde bir araştırma yapmış olup bu kişilerin %94,2’si ilk defa ilişki geliştirecekleri kişilere rüşvet verdiklerini ifade etmiştir.
Guanxi Çin’de eşsiz bir sosyal kabul olduğu halde ve yolsuzluktan ciddi anlamda sorumlu olduğu, problemi ağırlaştıran bir dizi başka faktör de bulunmaktadır. 2008 yılında ise Yu bu faktörlerin daha derin bir çözümlemesini ortaya koymuştur fakat bütün bunlar dört kapsayıcı alanda kategorize edilebilirler. İlk olarak sosyal kontroldeki genel bir zayıflama sadece hükümet dâhilinde değil ve fakat aynı zamanda da bütün sosyal tabakalardaki çalışanlarda da görülmektedir. Mao döneminde (1949-1976) komünist partinin birinci görevi, özel mülkiyeti ve yapısal eşitsizlikleri ortadan kaldırmak sureti ile sınıfsız bir toplum inşa etmek idi. Dolayısı ile mülk çokluğu, esasen herhangi bir çeşit mülkiyet ahlaki bozukluk ve politik yanlışlık olarak görülüyordu. Yu’nun ifadesi ile yolsuzluk istenmeyen bir burjuva davranışı olarak telakki edilmekte idi. Çin; politik mücadeleden ekonomik reforma geçtiğinden dolayı mülkiyetin utanç verici bir davranıştan takip edilmesi gereken bir işe dönüşmüş olup yolsuzluk doğal bir sonuç halini almaya başlamıştır.
Devam edecek...
