Tartışmalı konuları severim

Geçen haftaki yazımda bazı belirsizlik ve yanlışlarına rağmen Karayolu Taşıma Mevzuatı (Kanunu ve Yönetmeliği) sayesinde, UDH Bakanlığı yetki alanındaki yolcu ve yük taşımalarında bir düzenin oturduğunu, buna karşın büyükşehirler ve diğer yerlerdeki belediyelerin yetkisindeki belediye alanı içi taşımalarda çokça belirsizlik ve karmaşa yaşandığını ifade etmiştim. Bu hafta bazı gündem konularıyla bunu sürdüreceğim.

Bilindiği gibi Karayolu Taşıma Kanunu, ülkedeki tüm taşımaları kapsama iddiasıyla hazırlandı, yürürlüğe girdi ve uygulanmaya başlandı. Bunun belediye mevzuatıyla çeliştiği, bu mevzuatın belediyelere yolcu taşımasıyla ilgili haklar verdiği belirtilip karşı çıkıldı. Sonunda bunu kabul eden Bakanlık, mevzuatına, “ilgili kanunlardaki belediye yetkileri saklıdır” diye yazarak sorunu çözmeye çalıştı. Aslında pek de net bir sınır çizilemedi. 

UDH Bakanlığı, belediye alanında olup olmadığına bakılmaksızın tüm öğrenci taşımalarında geçerli bir Yönetmelik yayımladı. Şimdi, öğrenci taşımacıları bundan şikayetle, Bakanlığın buna yetkisi olmadığını iddia ediyor. Belediye mevzuatında bu düzenlemenin belediye yetkisinde olduğu bulunmuyor. Böyle olunca, Bakanlık haklı gözüküyor. Aynı husus araç sayısı ve güzergahı gibi konular hariç diğer tüm belediye alanı yolcu taşımaları için de geçerli. Öyleyse diğer taşımaları da kapsayan bir Yönetmelik niye yok? 

Yanlış adresler…

UDH Bakanlığı yetkisini beğenmeyen bazı taşımacılar, belediyelerden de memnun değiller ki başka yetkili makamlar arıyorlar. Kimisi İçişleri, kimisi de Milli Eğitim Bakanlığını yetkili görüyor. Eğer böyle bakarsak, turizm taşımaları Turizm Bakanlığının, yük taşımaları Ekonomi veya Ticaret Bakanlığının, işçi sağlığı ve tedavisi Çalışma Bakanlığının alanına girmez mi? Bu bakış açısı yanlış. Taşınanın kimle ilgili olduğuna bakılmaksızın tüm taşımalar UDH Bakanlığı yetkisinde olmak zorunda. 

Belediye alanındaki bazı taşımacılar SRC zorunluluğunun UDH Bakanlığı yetki alanındaki taşımalar için geçerli olduğunu, belediye alanını kapsayamayacağını iddia ediyor. Tabii, tartışmalı bir husus. Ancak sürücülerle ilgili hususların belediye alanında başka kuruluşlara bırakıldığına dair bir kural yok. Öyleyse, UDH Bakanlığı bunu düzenleyebilir. Tabii, sürücülere ilişkin konularda UDH ve İçişleri Bakanlığının sınırının net olmadığı da bir gerçek. 

Belediye alanında çalışan öğrenci servis taşımacıları kendilerine uygulanan en az 26 yaşlı sürücü kuralının Bakanlıkça konulamayacağını, şehirlerarası taşımalarda bile bulunmayan kuralın kendileri için ağır olduğunu iddia ediyorlar. Yanlış bilgi var: 26 yaş kuralı tüm taşımalar için de var. Böyle olunca bırakın öğrenci taşımalarını, belediye alanındaki tüm taşımaları kapsaması gerekmez mi?

Bilindiği gibi bazı okul idareleri veya okul aile birlikleri öğrenci taşıma işini ihale yoluyla daha düşük fiyat verene yaptırıyor. Bundan zarar gören bazı taşımacılar, buna itiraz ediyor. Diyorlar ki, “ilgili kuruluşlarca ücret belirlendiğine göre, bunda indirim veya ihale olmaz”. İlgili kuruluş olarak da Taşımacı Meslek Odası gösteriliyor. Öncelikle belirtelim ki bazı taşımacılar, bu Odaya değil, Ticaret Odasına kayıtlı. Üyesi olmadıkları Odanın kararı onları bağlamaz. Bundan daha önemlisi şu: Taşımacı Odasının yetkisi kapsamında belirleyeceği ücret, tavan ücret olup üstüne çıkılamaz, ama altına inilebilir. İhale yoluyla bunun altında ücret uygulanması kurala uygundur. Bu sistem pek çok meslek odası için geçerlidir. Başkalarından alınan mal veya hizmetin bedelinin düşürülebilmesinden memnun olanlar kendi ürettikleri mal veya hizmetin bedelinin düşmesine de katlanmak zorundadırlar. Beğensek de, beğenmesek de rekabetçi piyasa bu. 

Bazı belediyeler servis hizmeti verecek taşıtlara yaş sınırı getiriyor. Taşımacılar Avrupa’da ve ülkemizdeki şehirlerarası taşımalarda bulunmayan bu kuralın kaldırılmasını ve taşıma mevzuatının kendilerine de uygulanmasını istiyor. Hizmet alacak kişi, yaş sınırı koyabilir ama belediye koymamalı. Muayeneyi geçen her taşıt hizmet verebilmeli. 

Bazı servis taşımacıları, bazı kişilerin aldıkları taşıma işinin bedelinden kendilerine pay ayırarak düşük ücret ödediklerini, alınan payın komisyon olduğunu ve komisyonculuğun da Taşıma Kanununda yasak olduğunu belirtiyorlar. Burada Taşıma Kanununun belediye alanında geçerli olup olmadığı tartışması yine var. Bir de öğrenci servis işi yapan bazı büyük kuruluşların bireysel taşıt sahiplerini de çalıştıran taşımacılar mı, yoksa bundan farklı organizatörler(!) mi olduğu da tartışmalı. Taşımacı, organizatör, acente, komisyoncu, bireysel taşıt sahibi gibi ayrımlar net olarak yapılamıyor. Bir de servis taşımacıları taşıma mevzuatının uygulanmasını isteyip istemediklerine karar versinler. 

Bazı taşımacıların uygulanmasını bazen istediği taşıma mevzuatı, “yetki belgeleri devredilemez” diyor. Buna rağmen plaka tahdidini savunmak bu mevzuata aykırı olmuyor mu? Bir de plaka tahdidini isteyenler hangi illerde, hangi belgelerin kaça satılıp alınabildiğini belirtseler de, işe yeni başlayacak birinin ödeyeceği faturayı öğrensek, iyi olmaz mı? ■