Yüksek Hızlı Demiryollarında Dünya'dan Örnekler ve Demiryolu Güvenliği - 4 -

YHT hatları şehiriçinde hız düşürerek izinsiz geçişlerde muhtemel kazaların önüne geçmeye çaba harcıyor. Zaten 2002-2008 döneminde iki kişi kaza geçirmiş; hatların genel anlamıyla da güvenlikli olduğunu göstermiştir.

Şehiriçi izinsiz geçişler

İzinsiz geçişlerde en büyük düşüş (yüzde 94,6) çit uygulamasında görülmüştür. Bu oran peyzaj uygulamasında yüzde 91,3 iken uyarı levhası uygulamasında yüzde 30,7’dir. Önem derecesini esas alan iki istatistiki testte; her bir önlem tesirliliği sınanmıştır. İlk olarak; gözlem sayılarının Poisson dağılımına göre şekillendiği kabul edilmiştir. Bununla beraber; gözlem sayısı yüksek olduğunda, normal dağılıma yaklaşıklık mümkün olup t-testi değerlendirilmiştir. Sonuçlar göstermiştir ki; izinsiz geçişin sıklığında her bir önlem istatistiki olarak önemlidir. İkinci olarak; gözlem sayısının yaklaşık değer için yeterli yükseklikte olmasının kesin olmamasına bağlı olarak, ilave bir bağımsız dağılımlı, parametrik olmayan Mann-Whitney U-testi değerlendirilmiştir. Sonuçların aynı zamanda; izinsiz geçiş sıklığıyla ilgili alınan her bir önlemin tesirliğini göstermesi istatistiki olarak önemlidir. 

İzinsiz tek kişilik geçişler…

Genel olarak; uygulamalar yapılmadan önce izinsiz geçişler tek kişi halinde yoğun olarak yapılırken, bunu iki kişilik izinsiz geçişler takip etmekteydi. Daha büyük gruplar ise oldukça nadirdi. Peyzaj uygulaması hemen her grup için iyi bir çözüm olarak ortaya çıkarken özellikle ikiden fazla kişiden oluşan izinsiz geçişlerde çokça etkili bir çözüm olmuştur. Önemli bir diğer nokta ise; ikiden fazla kişiden oluşan izinsiz geçişlerin büyük bir kısmı gençlerden oluşmaktadır. Ayrıca; çit uygulaması ve uyarı levhalarında tesirlik düzeyi esasen izinsiz geçiş yapan kişi sayısına göre değişmemektedir. 

Uygulama öncesi safhada; izinsiz geçiş yapanların birçoğu yanında herhangi bir şey taşımayan insanlardan oluşmakta olup bunu, yanında bisiklet, köpek, yürüyüş ekipmanı taşıyanlar takip etmekte, izinsiz geçiş yapanların küçük bir bölümü ise yanında scooter veya çocuk arabası taşımaktadır. Birçok izinsiz geçiş sıklığından genel bir ortak sonuç çıkarmak mümkün görünmezken, dikkate değer bazı eğilimlerin tespit edilmesi söz konusudur. İlk olarak; peyzaj uygulamasından sonra izinsiz geçiş yapanların hiçbirisi yanlarında hiçbir şey taşımamışlardır. İkinci olarak; çit uygulamasının tesirliliği yüksek olup bunun tek istisnası yürüyüş egzersizi için ekipman taşıyanlardır. Uyarı levhası uygulaması durumunda ise etki ters yönde olup yürüyüş egzersizi yapan insan sayısında (ki bunlar büyük çoğunluğu yetişkinlerden oluşmaktadır) ciddi oranda düşüş sağlanmıştır. 

Üç farklı önlem…

Bu çalışmanın amacı; demiryolu güzergahından 300 m. uzaklığa kadar olan alanda bulunan yerleşimlerde izinsiz geçiş sıklığının üç farklı önlem için araştırılmasıdır. Genel sonuçlar; bütün uygulanan önlemlerin izinsiz geçiş sıklığı üzerinde istatistiksel olarak önemli bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Günlük izinsiz geçiş sıklığındaki en büyük düşüş; çit uygulamasında (yüzde 94,6) görülmüş olup bunu peyzaj (yüzde 91,3) ve uyarı levhası uygulaması (yüzde 30,7) takip etmektedir. 

Fayda-maliyet oranı belirleyici

Bu sonuçlar; fiziksel engellerin izinsiz geçişleri hemen hemen tamamen önlediği yönündedir. Uyarı levhası uygulamasının etkisi ise diğerlerine kıyasla oldukça kısıtlıdır. Her bir önlemde elde edilen fayda, maliyetten yüksek olup uyarı levhalarında fayda-maliyet oranı diğerlerininkinden yüksektir. Sonuç olarak; çalışmanın temel çıkarımı her üç önlemin de izinsiz geçişlerin düşürülmesinde önerilebileceği yönündedir. Önlem türünün seçimi; uygulanan güvenlik politikalarına bağlıdır. İlk olarak; eğer yüksek fayda-maliyet oranı yada düşük maliyet empoze ediliyorsa, uyarı levhalarının kullanımı önerilmektedir. Ayrıca; uyarı levhalarının etkisi çeşitli uygulamalarla arttırılabilmektedir. İkinci olarak; eğer yüksek tesirlik empoze ediliyorsa, izinsiz geçişlerin düşürülmesi için, daha düşük fayda-maliyet oranına sahip fiziksel engeller önerilmektedir. Ayrıca sonuçlar; izinsiz geçiş yapanların karakteristiğine göre önlemlerin etkilerinin nasıl değiştiğini açıklığa kavuşturmaktadır. Verili sınırlı sayıdaki izinsiz geçiş yapan kişi sayısı bu sonuçlarda dikkatle yorumlanmıştır.

Hepinize sağlıklı huzurlu mutlu ve başarılı bir hafta dilerim. ■