Herkesin kafasındaki soru: 2025’de iş olur mu, olmaz mı?

2024 yılında turizm ve şehirlerarası taşımacılık sektöründe neler olmuş, kısaca bir hatırlayalım.

Türkiye'nin turizm sektörü, 2024 yılının ilk 9 ayında beklenin üzerinde bir büyüme gösterdi. Turizm Bakanlığı’nın açıklamış olduğu verilerde; 2024’te, 2023’e göre turist sayısında yüzde 7 oranında bir artışın ve sektör gelirlerinin de ilk 9 ayda 46,9 milyar Dolara ulaşıldığı belirtiliyor. 
Sektör olarak öncelikle yabancı turistlerin ülkemize gelmelerinin ekonomi ve turizm işletmecileri yönünden ciddi rakamlar kazanılması mümkün olsa da, yerli turistlerin ülkelerinde hiçbir şekilde bütçelerine uygun tatil olasılığı bulamadığından, yurtdışında uygun buldukları ülkeleri tercih ederek, içeri giren dövizin, gerisi geriye yurtdışına götürdüğümüzün farkında değiliz herhalde… 

Yerli turist ne yapsın, kendi ülkesinde bile bütçesine uygun tatil yapamaz duruma gelmiş. Her şey dövize endeksli fiyatlandırılmış, insanlar yıl boyunca hayalini kurduğu tatili, maalesef şartlar uymadığı için yapamıyor, göçebeler gibi ya çadırlarda, kamplarda karavanda ya da kiraladıkları pansiyon veya evlerde tatil yapmaya çalışıyor. Bizlerin de 5 yıldızlı otellerde her şey dahil programında elimizi sıcak sudan soğuk suya sokmadan tatil yapma hakkımız yok mu? 

Turizm Bakanlığının yerli turistler için uçaklarda nasıl ekonomi sınıfi ve erken rezervasyon kontenjanı varsa, bütçeleri dar olan vatandaşlarımız için de kendileri için uygun tatil yapabilmelerini sağlayacak böyle bir kontenjan yaratması lazım. 

Turizmi, ülke dışı ve ülke içi diye ikiye ayırabiliriz. Dikkat ettiyseniz Yunanistan ve adaları, Makedonya, Arnavutluk, Moldavya, Gürcistan, Azerbaycan,

Sırbistan ve uygun olan diğer ülkelere vatandaşlarımız tatil yapmaya gittiler, buralara ne kadar döviz bıraktık bunun hesabını yapan var mı? Ülkemize gelen turistlerin Turizm Bakanlığımızın açıkladığı ilk 9 ayın ortalama kişi başı harcadıkları para 107 dolar olarak belirtilmiş. Aslında ülkemize dövizde bırakmak istemiyorlar, bizim zenginleşmemizi de istemiyorlar; gelen turistlerin çoğu kendi ülkelerinde dar gelirli insanlar, küçümsediğimden değil, yani aynı durumda bizler; bırakın tatil yapmayı, ülke ülke dolaşmayı, bir şehirden bir şehre gitmenin hesabını yapar durumdayız. Ülkemiz, yurtdışında yaşayan ne kadar dar gelirli vatandaş var ise onları ağırlamak ve onlara en güzel hizmeti vermenin peşinde. Peki, zengin insanlar nerelerde? Zenginliğin hesabını yapmayan ülkelerde, ülkemize de gelenler var, milyon dolarlık yatları ile ünlü yat limanlarımıza bir uğrayıp ihtiyaçlarını karşılayıp, birkaç gün kalıp giden zengin turistlerimiz var, o kadar.

Vatandaşlarımızın her bütçeye uygun tatil yapmaya hakkı var, bu imkanları da ülkemizde bulunan turizm sektörü temsilcilerinin dikkate almasını ve desteklemelerini rica ederim.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 2024 yılının, turizm ve şehirlerarası yolcu taşımacılığında 149 milyon yolcu adediyle yolcu taşımacılığı açısından önemli bir dönüm noktası olduğunu ifade etmiş... Sektör olarak bir sene değil istikrarlı geçen seneler olması tarafındayız. Her sene nasıl geçecek endişesi olmadan, temelleri sağlam olan bir sektör olması amacımız, önemli olan bunu başarabilmemiz. Bu sene kazandık ya, seneye ne olacak endişesi taşımayan ekonomisi sağlam ülke istiyoruz. Kimsenin dışlanmadığı her ülkeye rahatlıkla girip çıkabilen, değeri olan geçmişimizle, geleceğimizle dünya insanları olmak bizlerin de hakkı. 

2025 yılına girdik, akaryakıttan tutun da iğneden ipliğe her şeye zam geldi. Otobanlar insanların belini büküyor, İstanbul’un Avrupa yakasından İzmir'e misafirlerim geldi, Yavuz Sultan Selim Köprüsünü kullanmışlar, yalan olmasın 4 bin TL. gibi bir ücretten bahsettiler. Bunun bir de yakıtı var, yemesi içmesi var, ne olacak, otobüsle gitsen o da ayrı bir bütçe… Tek kişi deseniz anlarım, 4 kişilik bir ailenin gidiş dönüş masrafı tanınmış bir firma ile seyahat ettiğini varsayarsak 8 bin 700 TL. civarında… Yolda bir şeyler yedin, minimum 800 TL. desen, 9 bin 500 TL. yuvarlama 10 bin TL. diyelim. 

Asgari ücretli ya da emekli desek, evinin kapısına çıkması mümkün değil. İnsanların bir yerden bir yere gidebilmeleri için ekonomilerinin düzgün olması lazım. Sektör olarak milyonlarca lira yatırım yapılıyor, yeni araçlarla filolar yenileniyor. Bu yatırımlar sektöre olan saygınlıkları ve insanlara verdikleri önemi gösteriyor. Kazanamazlarsa eski araç ve yetersiz personelle hizmet vermeye çalışacaklar, eski araç demek bakıma sürekli ihtiyaç duyan araç demek, yeni teknolojilerle donatılmış araç ile eski teknoloji araç bir olur mu? Tabii ki olmaz, bu yüzden burada Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımıza çok iş düşüyor. Sektörümüzü bir an önce istikrara kavuşturabilmesi, öncelikle akaryakıt fiyat desteği ile otoban ücretleriyle otogar giriş çıkış ücretleri konusunda destek olmaları gerekmektedir. Sektörümüzün insanlara ve ülkemize daha iyi hizmet verebilmeleri, daha dikkatli ve emniyetli olabilmeleri, daha eğitimli ve doğru kadrolaşmaları için Bakanlığımızın, ivedilikle çözüm bulması gerekmektedir.

Şehirlerarası ve turizm taşımacılık yatırımlarına devam ediyor. Üretici firmalar, temmuz ve ağustos ayında teslim edeceği araçlar için kaparo alıyor, ancak önümüzde kocaman 11 ay var. Yeni araçlar için kafa bulandırılanlar var: “Bu paralar ödenir mi, iş olur mu?” Şahsım adına konuşuyorum, 2024 Aralık ve 2025 yılı bugüne kadar ikinci el araç soranlar bir elimin parmak sayısı kadar değil. Bu sene zorlu bir sene olacak. Yine de bekleyip göreceğiz, her şeyin hayırlısını isteyelim. 

Kalın sağlıcakla. ■