Otomobil 9, minibüs 17 koltuklu olunca

Otomobil ve otobüs tanımlarının yenilenmesine ilişkin Trafik Kanunu değişikliği yürürlüğe girdi. Önceden, sürücü dahil en fazla 8 koltuklu olabilen otomobiller şimdi 9 koltuklu da olabilecek. Sürücü dahil, 9 koltuktan başlayıp 16 koltuğa kadar olan minibüsler de 10 koltuktan başlayıp 17 koltuğa kadar gidiyor, ama ayrı bir taşıt türü değil, otobüsün küçük şekli gibi. Yani 10 koltuk ve üzerindeki tüm taşıtlar otobüs. Peki, bu değişikliğin ne etkisi olacak?

Trafik Yönetmeliği

Otomobil, otobüs ve minibüse ilişkin yeni durum, buraya da aktarılmak zorunda. Tabii, sadece bunlar değil. Alkol ve ehliyetlere ilişkin pek çok husus değişti. Bunların da aktarılması lazım. Üstelik, Kanun ehliyetlerle ilgili pek çok hususun düzenlemesini Yönetmeliğe bıraktı. Bunların da hazırlanması gerek. Artık tümüyle yeni bir Yönetmelik şart gibi…

Taşıma mevzuatı

Taşıma Kanununda taşıt tanımları yok. Bu yönüyle bir uyum gerekmiyor. Bu iyi, ama yetmiyor. Bu durumda değişikliğin Taşıma Yönetmeliğinde yapılması gerekiyor. Tabii, kendi kanununda olmayınca da Trafik Kanununa uymak zorunda kalınıyor. Yönetmelikteki bir husus AB’ye daha uygunken Trafik Kanununa aykırı diye, geçmişte mahkemece iptal olduğunu hatırlıyorum. 

Kullanılabilecek taşıtlar

Tanımlar değiştiğinde, eskiden A1 belgesine yazılamayan -kentiçinde de taksi ve taksi dolmuş olamayan- 9 koltuklu taşıtlar artık A1 belgesine yazılabilecek. Kentiçinde de, yeni dolmuşlar bir yolcu fazla taşıyabilecek. Tabii, eskiler de bundan faydalanabilecek mi, yoksa o ek bir yolcuyu kurala aykırı biçimde tabureyle taşımak devam edecek mi? 

9 koltuklu taşıtlar, öteden beri B2’lere yazılamıyordu, ama D2’lere kayıt mümkündü. Şimdi, D2’lere yazılamamalı. Aynı şey D4’ler için de geçerli. Eskiden kayıtlı 9 koltuklular ne olacak? 

Bütün bunlar yapılırken belki B1, D1’ler için nereden çıktığı bilinmeyen (hepten gereksiz demedim) 25 koltuk da bir sorgulansa. Niye 18 olmasın, mesela… Keza zorunlu olarak uyulsa bile, bu güne kadar gerekliliği anlatılamayan ve kapasiteyi daralttığı bayramda görülen aynı taşıtın aynı kişinin farklı belgelerine yazılamama kuralı da asgari özmallar ile sınırlı hale getirilse… 

Sigortalar

Önceden sigortaların resmi prim tarifeleri vardı ve bunlar koltuk sayısına göreydi. Şimdi, böyle bir şey yok. Artık serbest piyasa esası yürürlükte. Dolayısıyla tanım değişikliklerinin sigortaya bir etkisi yok. Bu kapsamda, önceden, örneğin 30 ve üstü koltuklu taşıtlardan aynı prim alınırken şimdi 45 koltuklu taşıta 30 koltukludan daha fazla prim alınması söz konusu. 

Motorlu Taşıtlar Vergisi

Bu verginin alınışında taşıtların yaşına ve silindir hacmine bakılıyor. Dolayısıyla tanım değişikliklerinin bir etkisi söz konusu değil. 

Taşıt alım vergileri

Hayli karışık bir konu… Burada koltuk sayısı çok önemli, ama kendi mevzuatı, işi taşıt tanımına pek bırakmamış. Otomobil vergilendirilmesinde zaten 9 koltuklular da dahil edilmiş gibi. Büyük taşıt grubu için (minibüs, midibüs ve otobüs) 10 koltuk ve üstü dendiği için 9 koltukluların buradan çıkması pek etki etmiyor. Buna rağmen 9 koltuklu taşıtlar, minibüs diye vergi kolaylığından faydalandırıldıysa, şimdi bu mümkün olmayabilir. Minibüs, midibüs ve otobüs için koltuk adetleri kendi vergi mevzuatında yer aldığı için böyle devam eder gibi duruyor. Tabii, vergi idaresi yeni duruma göre, örneğin 17 koltuklu araçları minibüs içine alıp yüksek vergi getirebilir. 

Engelli erişimi

Engelli erişiminde şimdilik kentiçindeki tüm toplu taşıma yolcu araçları zorunluluk kapsamında. Öyle ki ticari otomobiller (taksiler ve taksi dolmuşlar) dahi toplu taşıma aracı olarak algılanıp zorunluluk kapsamında görülüyor. Bunları toplu taşıma dışına çıkararak zorunluluktan kurtarma arayışı var. Aslında bunun yerine bir toplu taşıma tanımı ve toplu taşıma aracı tanımı yapıp (otobüsler toplu taşıma aracıdır da denebilir) bu iş netleştirilse hemen her yerde kolaylık sağlar. 

Daha önce de yazdığım gibi ticari otomobilleri kapsam dışına çıkarma arayışlarında, sürücü dahil en fazla 8 koltuklu araçlar muaftır deniliyordu. Böyle olursa 9 koltuklu yeni otomobillerin toplu taşıma ve engelli erişimi içinde kalması söz konusu. Bu nedenle 9 koltuğun da muafiyet içine alınması gerekiyor. 

Benim aklıma gelen tanımlarla ilgili konular bunlar. ■