Otobüs şoförlerinin çalışma koşulları iyileştirilmeli

Son dönemde yaşanan otobüs kazalarındaki artış nedeniyle İçişleri Bakanlığı, 1 Mart Perşembe günü bir toplantı düzenledi. Toplantıya İçişleri Bakan Yardımcısı Mehmet Ersoy, Emniyet Genel Müdürü Selami Altınok, Genel Müdür Yardımcıları, ilgili Daire Başkanları ve yolcu taşımacılığı sektöründe yer alan federasyon, dernek, firma yetkilileri ile çalışanların temsilcileri katıldı.

İstişare etmek istedik 

İçişleri Bakanlığı Bakan Yardımcısı Mehmet Ersoy, “Ocak ayında üst üste yaşadığımız üzücü kazaların ardından birlikte bu konuyu istişare etmek istedik. Sizlerin düşüncelerinizi alarak, cevap verebileceklerimizi burada konuşacağız, diğer konuları ise Sayın Bakanımızla paylaşarak sizlere iletmek çabası içinde olacağız” dedi. 

Kazaları azaltma hedefi

Emniyet Genel Müdürü Selami Altınok, yaşanan otobüs kazalarına çözüm bulmak için çaba gösterdiklerini ve çözümü sektör paydaşları ile bulacaklarına inandıklarını söyledi: “Trafik kazalarını, 2020 yılına kadar en az yüzde 50 azaltma hedefimiz var. Bu hedef doğrultusunda gayet iyi gidiyoruz. Bütün sektör paydaşları destek veriyor, ama yine de arzu ettiğimiz gelişimi ve başarıyı tam sağlayamadık. Özellikle Ocak ayında otobüs kazalarında artış oldu. Ölümlerdeki artış toplumsal bir reaksiyona neden oldu. Biz tek başımıza, ceza yazma mantığı ile bu işi çözemeyiz. Hep birlikte hareket edeceğiz.”   

Şoföre meslekten men 

TTDER Başkanı Sümer Yığcı: Avrupa’da bir şoför aracını 4,5 saatten fazla kullanamıyor. Şoför değişimlerinde dinlenmiş bir şoförün direksiyona geçmesi şart. Bizim şoförümüz ise takografta oynama yapar, aşırı hız sonucu kaza yapar. Takograf ile oynayan şoförü, araç sahibini bu meslekten men edeceksiniz. Kaptanların çalışma ve dinlenme koşullarını çok dikkate almak gerekiyor. 

Kaçak akaryakıt da var

UYOF Başkanı-Ulusoy Turizm Yönetim Kurulu Başkanı İmran Okumuş: Ölümlü kazaların olmasının nedenlerinden bir tanesi de kaçak akaryakıt kullanımıdır. Ölü sayılarının çok artmasının da sebebi budur. Akaryakıt kullanımıyla ilgili, özellikle 10 numara yağların denetlenmesi gerektiğini söylüyoruz. Hat esaslı doluluk oranının istatistikleri oluşturulmalı. Almanya diyor ki, haftada 3 sefer yaparsın 4’üncü seferi yapamazsın. Kapasiteye göre kaldırırsın. 

Otogardan kalkışlı araçlar 

UATOD Başkanı Mehmet Erdoğan: 9+1 üzerindeki bütün araçlar otobüs kabul ediliyor. Bu araçların sayısı da 500-600 bin civarında. Bunların yaptığı kazalar da otobüs kazası olarak veriliyor. Bakarsak, Ocak ayındaki ölümlü kazaların büyük bir kısmını D2 belgeli grup taşımacı firmaların yaptığını göreceğiz. Karayolundaki en güvenli taşıma sistemi D1 belgeli otobüslerdir. Otogarlardan kalkan bütün otobüslerimiz denetlenmektedir. 

Sosyoekonomik çöküntü 

TTDER Genel Sekreteri Nusret Ertürk: İspanya’da otobüs işletmeciliğinde incelemelerde bulundum. 1200 km’lik bir hatta aracı üç şoför kullanıyor. Bir şoför hiçbir şekilde 500 km’nin üstünde aracı kullanmıyor. Şirketin veya kendinin temin ettiği bir pansiyon gibi bir yerde dinleniyor. Uzun yol seferlerine yönelik bir planlama yapılabilir. Bu insanlar sosyal ve ekonomik açıdan çöküntü içerisinde. Psikolojik ve sağlık açısından da sıkıntılar yaşanıyor. Sağlık raporlarına yönelik zorunluluk getirildi. Bu sağlık raporlarının da tam teşekküllü devlet hastanesinden veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurumlardan alınmasını tavsiye ediyoruz. Yaşanan kazaların önlenmesi, bu insanların ekonomik ve sosyal koşullarının iyileştirilmesi ile mümkün olacak.

Sektör çok zor durumda 

Pamukkale Turizm Genel Müdürü Mustafa Özdalgıç: Dışarıdan bakıldığında, haklarını çok savunan sektör gibi görünüyoruz, ama aslında öyle değiliz. Sektör olarak çok zor durumdayız. Yönetememekten dolayı, içimizdeki sorunlar her geçen gün artıyor. Maliyetlerimiz artıyor. Buna bağlı olarak vergimizi zor ödüyoruz, SSK’mızı zor ödüyoruz, durum çok kötü. Ölümlü kazaların en büyük sebebi cahillik. İşin başı eğitim, ama eğitim yapmamız için para kazanmamız lazım. Biz para kazanamadığımız zaman lastikleri zamanında değiştiremiyoruz, arkadaşlarımız arabaların bakımları zamanında yaptıramıyor. İnsanlar kaçak akaryakıtı daha ucuz diye kullanıyor. Evvelden söylerlerdi, bir otobüs 22 kişiyi taşıdığı zaman maliyetimiz çıkardı. Şimdi gidiş-dönüşte 70 kişiyi taşıyamazsak maliyetimizi çıkaramıyoruz. Genel anlamda şunu söylüyorum, bireysel otobüsçü azalıyor, özmallar çoğalıyor, özmallar yönetilemiyor. Zaman içerisinde yapmamız gerekenler var, ama acil yapmamız gerekenler de var. Sağlık raporları ve uyuşturucu ile ilgili acil yapmamız gerekenler var. Bir diğer önerim, mesleki olarak kaptanlara özel sigorta getirilmesi taraftarıyım. Belki arkadaşlarımız bize karşı çıkacaktır, ama bize zorunluluk getirin, yaptıralım, kaptanın zorunlu sigortası olsun. Otobüsün altındaki yatak yerinde yatmanın son derece mahsurlu olduğuna inananlardanım. İnsanlarımızın orada dinlenmesinin mümkün olmadığına inananlardanım. Kaptan sorunu sadece bizim sıkıntımız değil. Kaptan yetişmiyor. Meslek cazibesini yitirdi. 

3 kaptan şartı kaldırılsın

Best Van Turizm Yönetim Kurulu Üyesi İrem Bayram: Van’dan Elazığ’a aracımız geldiğinde kaptan değişimi yapıyoruz. Üç kaptan çalıştırıyoruz, ama aynı anda araçta bulundurma imkanı yok. Burada kalıcı çözüm araçta 3 kaptanın bulunma şartının kaldırılması. SRC ve psikoteknik belgelerin TÜVTÜRK gibi yapısı olan özel sektör tarafından verilmesi ve yıllık olarak kaptanların takip edilmesi gerekiyor. Yaşanan kazalarda bu belgeleri veren kurumun da maddi ve manevi olarak sorumlu tutulması gerekiyor. Sektöre girişlerin zorlaştırılması da sektörde kazanç ortamının iyileştirilmesini sağlayacaktır ve daha iyi koşullarda ücretler verilecektir. 

Çalışma koşulları iyileştirilmeli 

Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Ayyıldız: Sektörün nereden nereye geldiğini görmemiz gerekiyor. Yapılan otoyol yatırımları ile kazalar da çok ciddi azaldı. Hiç kimse, firma sahibi de kaza olmasını istemez.  Son dönemde yaşanan kazalarda çalışma koşullarının etkisi var. Uzun hatlarda çok ciddi sıkıntılar var. Bu insanların çalışma koşullarını iyileştirmek için hep birlikte çözüm aramamız gerekiyor. Bu meslek bugün cazip olmaktan çıktı, bu mesleği sosyal ve ekonomik şartlarıyla birlikte tekrar tercih edilen bir hale getirmemiz gerekiyor. 

Tokat Seyahat Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Tekeli: Otobüslerde üç noktalı emniyet kemerinin kullanılması şart. Eskiden araçlarla ilgili 20 yaş sınırı vardı. Şimdi, muayeneden geçen her araç yollarda olabiliyor. Ama şu da bir gerçek, 2018 model bir aracın güvenlik donanımları ile 20 yaşındaki aracın güvenlik donanımı aynı değil ki. Korsan taşımalardan çok şikayetçiyiz.

TOBB Sektör Meclisi Danışmanı Yar. Doç Dr. Kemal Karayormuk: Cep telefonunun kullanılmaması konusunda daha ağır önlemlerin alınması, şoförlere sıcak ikramın verilmemesi, sürücülerin evinde dinlenebileceği bir yapılanmanın planlanabileceğini düşünüyorum. Elektronik takip ve denetleme sisteminin (U-ETDS) bir an önce hizmete girmesi çok önemli katkılar sağlayacaktır. Sürücülerin mesleki tanımlarının yapılabilmesi için Mesleki Yeterlilik Kurumu ile görüşüyoruz. Sektörde sigortasız sürücü çalıştırılıyor. 

Daha rasyonel rekabet 

Toplantının sonunda değerlendirmelerde bulunan Bakan Yardımcısı Mehmet Ersoy, “Konuşmalar da gösteriyor ki, Ulaştırma Bakanlığı ile ortak bir toplantı yapılması zorunlu. Genel değerlendirmelerde, kaptanların statüsü ve çalışma koşulları öne çıkıyor. Sizin daha çok para kazanabilmeniz lazım. Kendi aranızdaki rekabeti biraz daha rasyonel hale getirip kaptan ücretlerinde yapacağınız iyileştirmeler çok önemli katkı sağlayacak. Birbirinize acımasız olmamanız gerekiyor. Yolcuların yüzde 90’ını siz taşıyorsunuz. Sizlerin de meslek dayanışması içinde yapacaklarınız var. İleri teknoloji olanaklarını da kullanarak, denetimi hem siz hem de biz sağlayabiliriz. 3 şoför zorunluluğu konusunda amaçlanan, aynı anda 3 kaptanın sefere başlayıp aynı anda bitirmesi değil. Yolda kaptanlar araca binip inebilir. Buna imkanım var diyen firmaya gerekli kolaylıklar sağlanabilir” dedi. ■