80 tonluk TIR’lar ve 36 tonluk otobüsler yollarda!
İki dingilli bir çekici ve üç dingilli bir yarı römorktan oluşan ve yasal ağırlığı en çok 40 ton olan beş dingilli bir TIR 80 ton ile çalışabilir mi? Hayır!
Yasal ağırlığı 24 ton olan üç dingilli bir şehirlerarası otobüs, izin verilenden çok yolcu ve yük taşıyarak, örneğin 36 ton ile, çalışabilir mi? Hayır!
Peki; yasal hız sınırı 90km/h olan bir TIR ve 100km/h olan bir şehirlerarası otobüs otoyolda 120 -130km/h hızla gidebilir mi? Hayır!
TIR'ların ve kamyonların ağırlıkları kantarda, hızları da radarlarla denetleniyor. Bu denetime ek olarak bu ağır taşıtlara fabrika çıkışı hız sınırlayıcılar takılı. Çünkü kamyon veya TIR'ın çarpışma sırasında verdiği hasarı belirleyen Kinetik Enerji (Ek), aracın kütlesi ve hızının karesiyle orantılı olarak (Ek=1/2 x mv^2) artar. Bu nedenle ağır taşıtların yük ve hızlarının sıkı denetim altına alınması ve otoyollarda kendilerine ayrılan sağ şeritte gitmeleri gerekir.
Otoyolda yasal olarak 90km/h ile gitmesi gereken 40t'luk bir TIR, 127.3km/h hızla bir araca çarparsa vereceği hasar 90km/h ve aşırı yüklü 80t ile giden bir TIR’ın (veya 90km/h ile giden üç adet üç dingilli 25t'luk kamyon) hasarlarının toplamına eşittir.
127.3km/h hızla giden bu TIR'ları 90km/h ile giden aşırı yüklü 80t'luk bir TIR gibi düşünün.
Otoyolda yasal olarak 100km/h hızı geçmemesi gereken bir şehirlerarası otobüs 130km/h hızla giderse, hızı %30 artarken kinetik enerjisi %69 artar. Üç dingilli 24 ton ağırlığındaki bir otobüs 100km/h yerine 122.5km/h ile giderse sahip olduğu kinetik enerji, 100km/h ile giden her biri 18 ton ağırlığındaki iki dingilli iki otobüsün kinetik enerjilerinin toplamına eşittir.
122.5km/h hızla giden 24t’luk bu otobüsü 100km/h ile giden 36t'luk bir otobüs gibi düşünün.
Otoyollarımız 130km/h ve üstü hızlarla 2. ve 3. şeritlerde yarışan TIR ve otobüslerle dolu.
Kamyon ve çekicilerin 90km/h'a, şehirlerarası otobüslerin 100km/h'a ayarlı hız sınırlayıcıları devreye alınmıyor ve bu cihazlar araç muayenesinde OBD (Arıza Tespit Cihazı) ile denetlenmiyorsa, tek başına yollarda radarla hız denetimi ve kamyonların kantarda yük denetimi, trafik güvenliği açısından yetersizdir.
Son olarak ağır taşıtlardaki trafik güvenliği ile ilgili Takograf, Hız sınırlayıcı, Ad-Blue, EGR, AEBS gibi elektronik sistemleri yanıltan veya iptal eden merdiven altı atelyelere de sıkı denetim ve yaptırım uygulanmalıdır.
Trafikte can güvenliği Dingo’nun ahırı değildir!
Alpay Lök, Mak.Y.Müh. 9 Ocak 2024
