Biletlere TC Kimlik Numarası Yazılması
Bu haftaki köşe yazımda son günlerde gündeme gelen şehirlerarası otobüs biletlerine TC Kimlik Numarası yazılması üzerinde durmak istiyorum. Önce mevzuattaki duruma ve gelişmelere bakalım.
Taşımacının sorumluluğu
Yolcu taşımacıları seyahat esnasında yolcunun uğrayacağı bedeni zararlardan sorumludur. Bir kişinin taşımacıdan bu yönde talepte bulunabilmesi için o taşımacının yolcusu olması gerekir. Peki, bir kişi bir taşımacının yolcusu olduğunu nasıl belgeler? Tabii ki biletle.
Bilet sorumluluğu
Taşıma Kanunu’na göre tarifeli taşımalar biletsiz, tarifesiz taşımalar ise taşıma sözleşmesiz yapılamaz. Önceden birkaç koltuktaki yolcular için bir bilet düzenlenebilirken, şimdi her koltuktaki her yolcu için bilet zorunlu. Yine önceden, acente adına bastırılmış bilet de kullanılabilirken şimdi, sadece taşımacının bileti kullanılabiliyor. Buna da bağlı olarak, önceden araç içinde bireysel araç sahibi de bilet kesebilirken, şimdi tüm biletlerin seyahat öncesinde kesilmesi zorunlu. Araçta bilet tanzim edilemiyor. Zaten yoldan da yolcu almak yasak.
Biletin kapsamı
Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 38’inci maddesinde tanzim edilecek bilette hangi bilgilerin yer alacağı belirtiliyor. Eğer acente var ise onun bilgileri de ayrıca yer alacak. Bunların bir kısmı bilette matbu olarak yer alırken, bir kısmı her yolcu için özel olarak doldurulmak zorunda. Kalkış yeri ve zamanı, koltuk no, ücret, yolcu adı ve soyadı gibi bilgiler özel olarak doldurulacak. D4 belgesi ile yapılan yolcu taşımalarında TCKN yazma zorunluluğunun yerine getirilmesi haylice zor. Bazı taşımalarda yolcu bilgilerinin özel olarak yer almadığı tümüyle matbu biletler kullanılabiliyor.
Yolcu kim?
Biletler kişiler adına önceden alınabiliyor. Kişinin biletini kendisi alması zorunlu değil. Artık teknoloji sayesinde uzaktan da bilet alınabiliyor. Peki, otobüse bilette ismi yazılan kişinin bindiğinden emin miyiz? Ali adına alınan biletle Ayşe seyahat edemese bile Veli’nin seyahat etme imkanı yok mu? Üstelik Ali olsa bile hangi Ali? Hatta soyadı bile aynı olan Aliler yok mu? Kaldı ki, binen kişinin Ali olup olmadığı bir belgeden kontrol ediliyor mu?
TC Kimlik No
Şimdi biletlere TC Kimlik numarasının yazılması gündemde. Öncelikle belirteyim ki, bu zorunluluk yeni değil. Çok önceden buna ilişkin bir genelge yayınlandı. Uygulandı mı derseniz, o başka. Bu genelgenin yayınlanmasının üzerinden kaç tane Yönetmelik değişikliği geçti. Genelgedeki zorunluluk yönetmelik değişikliklerinde Yönetmeliğe eklenmedi. Ben de, yönetmelik değişikliklerinde çok defa bunu ikaz ettim. Biraz da hafiften gülerek. Bunun da nedeni; bu genelgenin uygulama zemininin yaratılmamış olması.
Nasıl olacak?
Bilet tanzim edilirken bilete yazılan isim ile TC Kimlik numarasının uyumu önemli. Bu nasıl sağlanacak? Söylenen rastgele isimle TC Kimlik Numarası yazılacak mı? Yoksa adına bilet alınan kişinin kimliği bilet alandan istenip bu kimlikteki isim ve kimlik no’su mu yazılacak? Bazı taşımacılar bir süre önce TC Kimlik Numarasını uygulamaya başladı. Ama bunun zorlukları olduğu açık.
Bilet yetmez
TC Kimlik Numarası muhtemelen güvenlik amaçlı kullanılacak. Kişilerin seyahatleri bu belge vasıtasıyla izlenip, gerektiğinde takip ve yakalanması imkanı aranacak. Bunun için doğru bilgi yetmez. Biletteki isim ve TC Numarasının doğru yazılması yanında gerçekten binen kişinin taşıta binip binmediği önemli. Yani biletteki isim ve TC Kimlik Numarası ile binen yolcunun göstereceği belgedeki isim ve TC Kimlik Numarasının uyumunun seyahatin başlangıcında kontrolü gerekiyor. Hatta bu yetmez. Gösterilen kimlik belgesinin binen yolcuya ait olup olmadığının dahi belki resimden veya başka bir şekilde takibi gerekiyor. Yoksa bunların doğruluğunu sağlamak mümkün olmaz. Eğer bu işten bir amaç aranıyorsa, bu ancak bunların gerçekleşmesi ile sağlanabilir. Ülkemizde olağanüstü hal ilan edildi. Bu dönemde herkesin üzerinde kimliğini taşımasında fayda var. İşte yapılacak kimlik kontrolleriyle, bu amaç belki gerçekleşebilir.
Herkese iyi haftalar…
