Mevzuatta trafik cezaları

Kurban Bayramı döneminde en çok konuşulan ve şikayet edilen konu, trafik uygulamaları ve cezalar oldu. Bununla ilgili konularda görüşlerimi açıklama gereğini duydum. 

Eski kanun uygulanıyor
Sıkça Karayolu Trafik Kanunu değişikliğinden şikayet edildi. Hâlbuki karşılaşılan uygulamalar ve cezalar tamamen eski kanuna göre idi. Zira yeni kanun henüz komisyon aşamasını geçmiş olup TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilip yasalaşmadığından uygulanması söz konusu değil. Buna da bağlı olarak uygulanmamış olan taslağı suçlu ilan edip düzeltilmesini istemek tamamen yersiz bir görüş.

Hız limitleri 
Hemen tüm ülkelerde karayolu taşıtlarına hız sınırlamaları getirilir. Trafik güvenliği açısından bu bir zorunluluk. Yolun otoyol, bölünmüş yol ve bir geliş ve gidişten oluşan bölünmemiş tek şeritli yol oluşuna, taşıtın cinsine ve yolun bulunduğu yerin meskûn mahal içi veya dışı oluşuna göre hız limitleri mevzuatla belirlenmiştir. Otomobiller için söylemek gerekirse, bölünmemiş yollarda 90, bölünmüş yollarda 110 km’lik hız limitleri bulunmaktadır. Meskûn mahalde ise, bu yollarda 50 veya 70 km’lik hız limitleri vardır. Bölünmüş yolun koruma önlemlerine göre hız limiti 80 km olabilmektedir. Otoyollarda ise meskûn mahal ayrımı bulunmayıp genelde 130 km’lik hız limiti söz konusudur. Yolun durumuna göre bunun 120 veya 140 olduğu, hatta 110 olduğu hallerle karşılaşmaktayız. Bir de, bunlarda, 40 km’lik alt hız limiti vardır. Benim görebildiğim kadarıyla, yeni kanun bu limitlerde bir değişiklik getirmiyor. 

Cezasız hız aşımları 
Mevcut mevzuatta hız limitlerini yüzde 10 oranında aşanlara ceza uygulanmayacağı yer almaktadır. Yani 50 km’lik limit için 5, 70 km’lik limit için 7, 110 km’lik limit için 11 ve 140 km’lik limit için 14 km’yi geçmeyen ihlallerde ceza uygulanmamaktadır. Yeni kanunda ise meskûn mahal dışında 10 km, meskûn mahalde ise 5 km hız ihlaline ceza uygulanmayacağı yer almaktadır. Yılbaşında uygulamaya gireceği belirtilen bu düzenleme 70 km’lik limitte 7 km yerine 5 km, 140 km’lik limitte 14 km yerine 10 km hız aşımına imkan tanıyacaktır. 

İhlal cezaları 
Mevcut kanunda yüzde 10 cezasız aşımdan sonra yüzde 30’a kadar aşımlarda bir ceza bulunmakta yüzde 30’u geçen aşımlarda ise daha yüksek ceza öngörülmektedir. Yani iki ceza kademesi söz konusudur. Yeni kanunda ise meskûn mahalde her 5 km’lik, meskûn mahal dışında ise her 10 km’lik hız ihlali artışında cezalar artmaktadır. Yani hızlandıkça daha çok ceza söz konusudur. 

90-70-50 km hız konusu
Belirtildiği gibi, otoyollarda sadece üst ve alt hız limitleri söz konusudur, kavşak vs. söz konusu değildir. Bölünmüş yolda 110 km’lik hız limiti ile giderken bir kavşağa yaklaşırken hızın düşürülmesinin ikazı söz konusudur. Araç, önce 90 km’ye sonra da 70 km’ye yavaşlatılmak istenmektedir. Tabii, meskûn mahalde bu 50 km de olabilmektedir. Tabii ki, yavaşlama sonrasında olası kırmızı ışığa da hazırlanmış olunmaktadır. Kavşak veya kırmızı ışık dışında yaya geçidi öncesinde hızın düşürülmesini isteyen hız sınırlamaları yer almaktadır. Tabii ki yavaşlama gerekçesi ortadan kalktıktan sonra, yola göre tekrar hızlanmak mümkündür. Bu da zaman zaman işaretlerle belirtilmektedir. Sık aralıklarla olabilen kavşak, kırmızı ışık ve yaya geçitlerinde yavaşlama, ardından hızlanmaya başlama derken bir sonraki için yavaşlama gibi hoşa gitmeyen, ancak trafik güvenliği açısından gerekli durumlar vardır. Bunlara uymak da kaçınılmazdır. Bunlardan kurtulmanın tek yolu olarak otoyol kullanımı bulunmaktadır. Otoyolda hız düşürme veya durma gibi gereklilikler ve bunlara ilişkin ihlaller ile cezalar söz konusu değildir. Bu yüzdendir ki, uyulması gereken hız kurallarını beğenmeyenler, “bizi otoyola yönlendirmek için bu kuralları dayatıyorlar” gibi haksız eleştirilerde bulunabiliyorlar. Ben de bu ihlallerle karşılaşmamak için parayı bastırıp otoyolları kullanıyorum. Ama diğer kuralları da yanlış bulmuyorum. Yanlış bulduğum şey, önce otoyolların çok pahalı olması, sonra da pek çok yerde bulunmamasıdır.  

Pusu kurma iddiası 
Hız ihlali yapıp tespit edilenler bazen çok tepkili olup ne istedikleri anlaşılmaz ifadeler kullanabiliyorlar. Otoyol olmayan yollardaki çokça karşılaşılan hız sınırlamalarının olmamasını mı istiyorlar, yoksa olsun ama ihlal etsek de yakalamasınlar mı diyorlar? Bu kuralların amacı ihlalleri tespit etmek olduğuna göre, buna yönelik her çaba meşrudur. Radarın sürpriz bir yolda veya görünmez bir biçimde konuşlanması niye pusu olsun? Tam tersine bunlar denetimin etkinliğini arttıran hız limitlerine uymayı sağlayan çabalar değil mi? Radarlar ihlalin olmadığı yollarda mı kullanılsın, yoksa hız limiti yapılmayan yerlerde mi olsun. Denetimin amacı ihlali tespit edip cezalandırmaktır. Bunu istemiyorsanız ne istediğinizi söyleyin de öğrenelim. 

Bazı özel hususlar
Otoyol olmayan yollarda nerenin meskûn mahal olduğu, nerenin olmadığı bazı hallerde kolayca anlaşılmıyor. Üstelik bölünmüş yollarda bile 50 km’lik meskûn mahal sınırlamaları bıktırıcı oluyor. Bir de bazı otoyollarda bulunulan noktanın hız limitini takip etmek ayrıca bir çaba gerektiriyor. Bunlarda iyileştirme yapılmalı. Ben kuralları savunan ve uyan bir kişiyim.  Meskûn mahaldeki bölünmüş yolda, 70 km olmasını beklediğim hız limitinin 50 km olması nedeniyle cezayla karşılaştım. Bu da bana sürpriz oldu. Sürpriz olan ceza yemem değil, buradaki hız limitiydi. 

Önemli bir nokta 
Daha önce de yazdığım gibi, her problemli konunun çözüm yöntemi farklıdır. Karayolu Taşıma Kanunu’nun yetki vermediği bir konuda Yönetmelik ile sorun çözülemez. Mutlaka Taşıma Kanunu değişikliği gerekir. Keza, konusu taşıma mevzuatını değil, trafik mevzuatını ilgilendiren bir konuda taşıma mevzuatı ile hele hele Taşıma Yönetmeliği ile çözüm hiç istenemez. Aynı şekilde, özellikle de sürücülerle ilgili olarak çalışma mevzuatına uyulması gerekirken buna aykırı bir biçimde Taşıma Yönetmeliği ile sorun çözülmesi hiç talep bile edilmemelidir. Bunu vergi, akaryakıt fiyatları ve benzeri konulara da yayabiliriz. İsteyen Bakanlıktan talep edip, ‘isteyenin bir yüzü kara, vermeyen zenci’ diye düşünmeye devam edebilir. 
 

Mevcut düzenleme ve cezalardan şikâyet edenler yeni kanun ile artacak cezalara şimdiden hazırlansınlar. Kurtulmak için iki yol öneriyorum: Birincisi kurallara, özellikle de hız limitlerine tam uyacaklar. İkincisi de yasalaşmamış kanuna şimdiden gerekli düzeltme katkısını verecekler. 
 

Yaz sezonu başlıyor, ekonomik koşulların ağırlaştığı bir ortamda yaz sezonu, bu yıl daha büyük bir önem taşıyor. Bunu akılcı fiyat politikalarıyla iyi değerlendirsinler. Tabii, kurallar, özellikle de güvenlik ihlallerinden de kaçınmayı sürdürsünler. Sektör mensuplarına bol kazançlı ve güvenli seferler diliyorum. ■

KUTU:

Hız ihlali yapıp tespit edilenler bazen çok tepkili olup ne istedikleri anlaşılmaz ifadeler kullanabiliyorlar. Otoyol olmayan yollarda, çokça karşılaşılan hız sınırlamalarının olmamasını mı istiyorlar, yoksa olsun ama ihlal etsek de yakalamasınlar mı diyorlar. Bu kuralların amacı ihlalleri tespit etmek olduğuna göre buna yönelik her çaba meşrudur. Bu yüzdendir ki uyulması gereken hız kurallarını beğenmeyenler, “bizi otoyola yönlendirmek için bu kuralları dayatıyorlar” gibi haksız eleştirilerde bulunabiliyorlar. Ben bu tür ihlallerle karşılaşmamak için, parayı bastırıp otoyolları kullanıyorum. Diğer kuralları da yanlış bulmadığımı baştan söylemeliyim. Yanlış bulduğum tek şey, otoyolların çok pahalı olması.