Ücretsiz Yolculuk Mümkün

Dünyanın bir ucunda bir kelebek kanat çırpsa diğer tarafta fırtına kopar diyalektiğiyle baktığımızda yaşamın her bir anı, her alanı doğrudan ve kopmaz şekilde birbiriyle bağlı. 
Otobüsçüler, bunca zam ve zorunlu giderlerden yakınırken bir de ücretsiz yolculuk yazısı okumak istemeyebilir. Karar sizin.

Devlet(ler) yurttaşlarının barınma, beslenme, sağlık, eğitim haklarını korur ve hizmetini ayrımsız yapar, yapmalıdır. Her ne kadar bizim ülkemizde en büyük sorunlar bu zorunlu, olmazsa olmaz konularda yaşanıyorsa da, bunun böyle olması gerektiği hakkını iktidardakiler de, muhalefettekiler de veriyor. Mesele uygulamakta. Neden uygulamaktan kaçındıklarını onlara sormalıyız.

100 yılını geride bırakan, cumhuriyetle birlikte ileri ülkeler seviyesine çıkmak için var gücüyle çalışan Türkiye, son yıllarda “devlet”ten “teba”ya dönüştü. Ne adalet var ne insan hakları ne de ekonomik rahatlık. (Dolmabahçe saldırısı, Reyna katliamı, Gar bombalanması, Reyhanlı saldırısı, Suruç katliamı hâlâ belirsiz, faili meçhul. Bunun yanında Narin cinayeti, Ahmet Minguzi’nin öldürülmesi, Rojin Kabaiş’in öl(dürül)mesi gibi görece tek cinayetler de var. Beşiktaş ve Kartalkaya yangını gibi siyaset dışı yangınlar da… Hele, deprem, yangın ve sel nedeniyle hiçbir şey yapılmamasına hiç girmiyorum.) 

Peki, böylesi karmaşa ortasında “ücretsiz yolculuk” da nereden çıktı diye soracaksınız, haklı olarak. İskoçya’da, 22 yaşına kadar her gence yurtiçinde ücretsiz seyahat hakkı tanınmış. Ülkeyi gezsinler, kültürü, sosyal yapıyı öğrensinler, tarihi ve doğal güzellikleri bilsinler diye… 
Kelebek etkisi de buradan doğuyor zaten. ¬22 yaşına kadar her genç (küçükler kuşkusuz aileleriyle) gezdikçe gittikleri yerlerde ekonomik hareketlilik oluyor, esnaf kazanıyor, refah artıyor. Onlar bu kazançlarını sadece kendi rantlarına kullan(a)madıkları için (devlet, sadece bunun için olmalı zaten) kentin düzenlenmesi, güçlenmesi, daha çok insanın ziyaret etmesi sağlanıyor.

Kullandıkları araçlara (vergiler dâhil), girdikleri otogarlara, geçtikleri yollara çuval dolusu para ödeyen otobüsçü, haklı olarak giderlerini karşılamak işgörenlerine maaşlarını ödemek, işlerini geliştirmek için gelirini arttırmak istiyor, yine haklı olarak. Bu suni çelişki (68 kuşağının en önemli saptamasıdır) nedeniyle devlet de dâhil kimse kılını bile kıpardat(a)mıyor. Sorun, durduğu yerde büyür, bunu hepimiz biliyoruz. En küçük bir çözüm bile çözümsüzlükten iyidir. Neden gençlerin ülke içinde (şehiriçinde de) ücretsiz yolculuk yapılması sağlanmıyor?

Bu sorunun yanıtını herkes kendisi verdi bile. Çünkü sorun ne gençlerde ne otobüs(çü)lerde. Sorun tümüyle ve A’dan Z’ye sistemde. Cumhurbaşkanı, öğretmen atamalarında mülakatın kaldırılacağını müjdelemişti, seçim vaadi olarak. Eğitim Bakanı, diretti mülakatın gerekliliğinde, ama şimdi, onca insanı üzüp gözaltılara tutuklanmalara maruz bıraktıktan sonra mülakatı kaldıracağını açıkladı. Peki, iki yıllık sürede yaşanan sorunların, intihar eden atanamayan öğretmenlerin, kendi işini değil de -zaten işsizlik almış başını gidiyor- kayıt dışı farklı işlerde çalışanların (kul) hakkını kim karşılayacak?

Devlet, aslında devlet değil, onu yönetenler, şehirleri polis barikatlarıyla içinden çıkılmaz hale getirenler biraz uzak görüşlü olsalar, kamu harcamalarının hayat pahalılığına yol açtığını kabul etseler (ve tabii, İstanbul Kanalı gibi para ve toplumsal huzur çukurunda diretmeseler) ücretsiz yolculuk mümkün olabilir. Tıpkı bir kelebeğin kanat çırpışının, dünyanın öbür ucunda fırtına yaratması gibi. ■